Menadżer: Zatrudnienie – Kontrakt menadżerski

Kontrakt menadżerski

Kontrakt menadżerski jest specyficzną formą zatrudnienia, wprost nieuregulowaną przepisami prawa. Kontrakt menadżerski podobnie jak umowa o pracę jest zgodnym oświadczeniem woli dwóch stron, w której jedna strona – osoba zatrudniona na podstawie kontraktu menadżerskiego zobowiązuje się do zarządzania przedsiębiorstwem, a druga strona – właściciel firmy zatrudniającej zobowiązuje się do wypłaty honorarium za świadczoną pracę.

Zatrudnienie menadżera dla przedsiębiorstwa związane jest przede wszystkim z pełną odpowiedzialnością cywilnoprawną za skutki dokonywanych przez niego czynności. W razie popełnionych błędów istnieje możliwość, zgodnie z warunkami zawartej umowy, dochodzenia odpowiedzialności odszkodowawczej za czynności menadżera całym jego majątkiem, zamiast ograniczania do trzykrotności wynagrodzenia w przypadku odpowiedzialności ze strony pracownika.

Wśród elementów umowy z menadżerem powinny znaleźć się:

• obowiązki menadżera w stosunku do zlecającego,
• cel umowy, a także zakres obowiązków i uprawnień menadżera,
• zakres odpowiedzialności menadżera za podejmowane decyzje i działania,
• rodzaj świadczeń dodatkowych przysługujących menadżerowi,
• zakaz konkurencji (fakultatywnie),
• klauzule zobowiązujące do zachowania poufności zarówno w trakcie trwania kontraktu, jak i po jego rozwiązaniu.

Podatkowo kontrakt menadżerski kusi możliwością rozliczania w kosztach uzyskania wydatków ponoszonych przez menadżera niebędącego członkiem zarządu, czy rad nadzorczych (do kosztów nie zalicza się bowiem wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji).

Płatny SMS	Pobierz plik
	Kontrakt menedżerski

Za popularnością podejmowania współpracy z menadżerem przemawia również nielimitowany czas pracy (brak roszczenia o nadgodziny), a także niezależność w stosunku do kierownictwa firmy. Niestety za niezależnością i swobodą idzie również brak gwarancji podstawowych świadczeń przewidzianych przez kodeks pracy (oczywiście umowa z menadżerem może takie świadczenia przewidywać) m.in. brak gwarancji uzyskania:

• świadczeń chorobowych (urlopu chorobowego),
• urlopu wypoczynkowego (jeśli nie został on określony w kontrakcie),
• gwarancji minimalnego wynagrodzenia (choć z reguły wynagrodzenie menadżera nie opiewa o kwoty w tych granicach).

Umowa przybiera postać umowy nienazwanej, kształtem bazującej na umowie zlecenie. Dla celów podatkowych każdorazowo zostanie ona potraktowana nie jako zlecenie, podobnie nie zostanie ona ujęta w ramach działalności gospodarczej, nawet jeśli została zawarta przez prowadzącego działalność. Każdorazowo umowa rozliczana jest w ramach działalności wykonywanej osobiście.

Przedsiębiorcy próbują eliminować taki rodzaj opodatkowania zawieranych kontraktów. W szczególności próbą obejścia jest zakładanie spółki komandytowej, w której komandytariusz pełniący czynności w imieniu spółki nie ponosi odpowiedzialności ponad wartość sumy komandytowej (ograniczenie odpowiedzialności prowadzącego czynności zarządcze). Zawarcie takich umów rodzi jednak podobne skutki podatkowe – kwalifikowania dochodów do działalności wykonywanej osobiście. W konsekwencji:

• nie ma możliwości zastosowania 19% podatku liniowego do przychodów menadżerów,
• nie ma możliwości rozliczania kosztów uzyskania przychodów – 20% jak przypadku umowy o dzieło czy zlecenie, 50% kosztów z praw autorskich czy kosztów podwyższonych związanych z faktycznymi wydatkami menadżera,
• menadżer rozlicza koszty uzyskania jak w przypadku stosunku pracy czyli

Nie ma też możliwości podwyższania kosztów w związku z wydatkami na dojazd dokumentowanymi imiennymi biletami okresowymi.

Opodatkowanie przychodów uzyskanych z kontraktu menadżerskiego

Jak wynika z interpretacji Ministerstwa Finansów z dnia 16 stycznia 2003 r. , sygn. PB2/MK-033-038-177/03 ,, Osoby wykonujące działalność osobiście na podstawie kontraktu menedżerskiego lub umów o podobnym charakterze nie wykonują pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie mogą zatem skorzystać z możliwości wyboru innej formy opodatkowania i złożyć oświadczenia o wyborze ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Dochody tych osób podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, określone w art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.’’ Ministerstwo finansów stwierdziło także, że wybór innej formy opodatkowania m.in. ryczałtu mogą wybrać jedynie ci podatnicy, którzy prowadzą własną pozarolniczą działalność (na podstawie art. 9a ust. 2)

Co więcej zgodnie z uchwałą NSA w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2010 roku, sygn. II FPS 10/09 „przychody wspólników uzyskiwane po dniu 1 stycznia 2008 r. z udziału w spółce jawnej uzyskującej przychody na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, nie podlegają 19% podstawie obliczenia podatku.”

Obejście przepisów

Kwestionowaną przez Urzędy Skarbowe metodą obchodzenia przepisów o kontraktach menadżerskich jest świadczenie przez przedsiębiorcę czynności doradztwa gospodarczego lub prawnego na rzecz zarządzanego. Podważenie takiego kontraktu jest możliwe w przypadku, gdy stan faktyczny wskazuje na czynności zarządcze, a nie na doradztwo. Odpowiednio grozi to zmianą zasady rozliczania kosztów i konsekwencjami karnymi skarbowymi oraz odsetkami za zwłokę i wyższą stawką podatkową.

Przenoszenie czynności zarządczych

Powszechnie spotykaną praktyką jest również zarządzanie zewnętrzne przez firmy offshore czy też z siedzibą w krajach stosujących liberalną politykę podatkową. Poprzez wypłatę wynagrodzenia dyrektorom spółek z siedzibą w takich krajach zdecydowanemu ograniczeniu ulega wymiar podatku. Szczególny przypadek dotyczy umów międzynarodowych, których brzmienie przewiduje, że Polska z tytułu wynagrodzenia nie może pobrać podatku ponad określony wymiar (np. 9 %) pod warunkiem rozliczania podatku w kraju siedziby (np. offshore), natomiast w kraju tym wynagrodzenie zarządzającego zwolnione jest z opodatkowania. Zwolnienie z opodatkowania nie wyklucza wówczas możliwości korzystania z niższej stawki podatku w kraju rezydencji dyrektora (pełniącego czynności zarządcze).

Zakaz konkurencji

Klauzula o zakazie konkurencji zawarta w kontrakcie menadżerskim zabrania prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec zleceniodawcy, a także zakazuje świadczenia pracy ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz innego podmiotu prowadzącego taką działalność.

Klauzulę tą stosuje się zazwyczaj, gdy manager ma dostęp do szczególnie ważnych informacji dotyczących firmy, a ich uwolnienie mogłoby narazić przedsiębiorstwo na szkodę.

W umowie o zakazie konkurencji określa się:

1. Okres obowiązywania zakazu konkurencji,
2. Wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy w razie wygaśnięcia zakazu konkurencji przed terminem na jaki została zawarta m.in. w razie ustania przyczyn, które uzasadniały taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z wypłaty odszkodowania.

W celu dodatkowego zabezpieczenia najważniejszych informacji o firmie pracodawca oprócz zastosowania zakazu konkurencji może również zamieścić w kontrakcie klauzulę poufności. Klauzula ta zabrania menadżerowi ujawniania jakichkolwiek informacji o firmie osobom trzecim – niezwiązanym z firmą. Z racji na to, że kontrakt pozostaje umową nienazwaną – wszystkie warunki klauzuli poufności i zakazu konkurencji – muszą szczegółowo wynikać z zawartej umowy lub być dodatkowo aneksowane.

W braku powyższych kaluzul możliwe jest również dochodzenie odpowiedzialności odszkodowawczej za czynności menadżera na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego, czyli za szkodę w podejmowanych lub zaniechanych przez menadżera czynnościach.

Iwona Karkus
Piotr Szulczewski
Bankier.pl