Menadżer: Zatrudnienie – Sytuacja menadżera

Sytuacja menadżera

Podstaw prawnych wykonywania usług menadżerskich jest wiele, a w przypadku członków zarządów jednostek takich jak spółki handlowe, regulacje są wielopoziomowe.
Na przykładzie członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością można pokazać, jak złożony może być stosunek prawny łączący menadżera ze spółką:
– przede wszystkim menadżer powołany na stanowisko członka zarządu obejmuje to stanowisko z uprawnieniami wynikającymi bezpośrednio z ustawy, w szczególności z Kodeksu spółek handlowych czy z ustawy o rachunkowości;
– doprecyzowanie tych obowiązków może wynikać z umowy spółki (czy też w innych przypadkach ze statutu czy innych aktów kreujących daną jednostkę); akt ten może również określać, które z przepisów ustawowych znajdą w danej jednostce zastosowanie, jeżeli ustawa pozwala na odmienną regulację danej sytuacji;
– szczegółowy sposób podejmowania decyzji w organie kolegialnym może określać regulamin działania tego organu, w tym przypadku byłby to regulamin prac zarządu czy po prostu regulamin zarządu;
– wykonując swoje uprawnienia (i obowiązki) menadżer działa na podstawie umowy ogólnej łączącej go ze spółką (a czasem z właścicielem/właścicielami), zatem w określonych sytuacjach powinien kierować się dodatkowymi przesłankami;
– realizując nakazy wszystkich wyżej wymienionych aktów prawnych menadżer wykonuje pewne usługi na podstawie jednostkowych umów, z których wynikają różne szczegóły, np. termin wykonania określonych prac na podstawie określonej jednostkowej umowy zlecenia.

Na przykład:

• art.205 Ksh przewiduje, iż Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa umowa spółki. Jeżeli umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem;
• umowa spółki przewiduje, iż w przypadku czynności o wartości przekraczającej 1 mln zł wymagane jest współdziałanie trzech z siedmiu członków zarządu;
• regulamin zarządu określa, że prezes zarządu organizując pracę zarządu wyznacza członków zarządu do współdziałania przy dokonaniu takiej czynności prawnej;
• jednak członek zarządu X zgodnie z zawartą umową ogólną zajmuje się właśnie sprawami tego rodzaju i nieformalnie tzn. całkowicie wewnętrznie, jest zobowiązany do świadczenia usług w postaci reprezentowania spółki w sytuacji, gdy nadejdzie potrzeba dokonania czynności prawnej zgodnej z jego kompetencjami określonymi w umowie;
• konkretne wynagrodzenie oraz zasady świadczenia usług określa ostatecznie jednostkowa umowa zlecenia, zawarta ze spółką.

Oczywiście w praktyce hierarchia aktów uprawniających czy zobowiązujących menadżera do działania jest dokładnie określona lub doskonale wyczuwalna intuicyjnie.

Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że każdy akt – powołanie czy umowa zlecenia, umowa o zarządzanie ogólna czy też konsekwencje regulaminu prac zarządu – mogą wywołać określone konsekwencje dla menadżera w sytuacji, gdy postępuje wbrew jednemu aktowi, a zgodnie z innym. Najlepszym tego przykładek jest wykonywanie kontraktów menadżerskich i działanie przy tym dla dobra udziałowców (np.  jedynego wspólnika sp. z o.o.), a nie kierowanie się dobrem spółki.

W polskim prawie członek zarządu jest obowiązany do działania dla dobra spółki  zgodnie z obowiązującymi ustawami i umownie nie można zobowiązać go do żadnego innego działania.  Członek zarządu jest niezależny w swoim działaniu, w praktyce ani rada nadzorcza, ani udziałowcy, ani podmiot, z którym członek zarządu podpisał umowę o zarządzanie, nie może wydać żadnego polecenia odnośnie konkretnego działania. W ten sposób zarządy spółek – córek są w Polsce całkowicie niezależne od spółek – matek.

Oczywiste jest działanie we wspólnym interesie holdingu, lecz jeśli interes ten nie jest dobry dla danej spółki, członek zarządu powinien działać dla dobra spółki, nie dla dobra holdingu czy właścicieli. Z tego powodu tak ważne jest rozsądne formułowanie umów z menadżerami, aby obie strony miały świadomość, do czego zmierzają i jakie działania w jakich kierunkach zamierzają podjąć, aby osiągnąć cel określony w umowie.

Zdarzają się jednak orzeczenia Sądu Najwyższego, w myśl których w sytuacji powiązań właścicielskich i współdziałania we współpracy ewentualna ocena działania menadżera na szkodę spółki bywa oceniana przez pryzmat tych powiązań. Tak było np. w wyroku IV CSK 165/07 z 26 września  2007 r. „W sytuacji prowadzenia przez obie spółki, tj. spółkę jawną i spółkę z o.o., ścisłej współpracy niepodobna przyjąć, iż niezrealizowanie bliżej określonego projektu inwestycyjnego czy też wypowiedzenie jednej z umów było działaniem naruszającym interes rozwiązanej spółki jawnej, a tym bardziej działaniem na szkodę tej spółki. W szczególności, gdy obaj wspólnicy rozwiązanej spółki byli w tym czasie jednocześnie wspólnikami spółki z o.o.”