Pracownicy: Zakaz konkurencji – Sankcje

Sankcje

W przypadku umów o zakazie konkurencji zawartych na okres trwania stosunku pracy pracodawca ma prawo do zastosowania trzech rodzajów sankcji za naruszenie zakazu konkurencji:

• sankcje w zakresie rozwiązania stosunku pracy;
• sankcje majątkowe;
• kara umowna.

W przypadku naruszenia zakazu konkurencji pracodawca w każdym wypadku ma prawo do rozwiązania umowy za wypowiedzeniem z powodu naruszenia zakazu konkurencji. W przypadku wykazania iż pracownik nie wywiązywał się z tego powodu ze swoich obowiązków pracowniczych, a kwestia jego dodatkowego zatrudnienia miała niekorzystny wpływ dla interesów pracodawcy, będzie możliwe również rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (dyscyplinarne).

Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach art.114 i nast. Kodeksu pracy (Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy). Najogólniej rzecz ujmując pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Pracodawca jest obowiązany wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody. Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.  Jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie ugody pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, wysokość odszkodowania może być obniżona, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności stopnia winy pracownika i jego stosunku do obowiązków pracowniczych. Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.

Takie same sankcje materialne może ponieść pracownik naruszający zakaz konkurencji określony w umowie o zakazie konkurencji obowiązującej po ustaniu stosunku pracy.

Dopuszczalne jest zawarcie w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy postanowienia o karze umownej na rzecz byłego pracodawcy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej.

Kwota kary umownej nie może pozostawać w rażącej dysproporcji z odszkodowaniem należnym pracownikowi za stosowanie się do zakazu konkurencji.

Roszczenia o odszkodowania czy kary umowne przedawniają się:

• w przypadku umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia; jeżeli jednak pracownik wyrządził szkodę umyślnie, wówczas stosujemy niżej opisane zasady właściwe dla klauzuli konkurencyjnej zawartej na okres po ustaniu stosunku pracy, a wynikające z Kodeksu cywilnego;
• w przypadku umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę; jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku (przestępstwa), roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.