Świadczenia emerytalne i rentowe z I filaru cz. II – pytania i odpowiedzi

O świadczeniach emerytalno-rentowych wiemy bardzo mało. Mało który też płatnik wie, o prawach, jakie mu przysługują przy nabywaniu tych świadczeń. Druga część raportu mówi m.in. o tym, jak potwierdza się podstawę wymiaru emerytury lub renty, czy w jaki sposób wysokość zarobków wpływa na wysokość renty rodzinnej. Artykuł wzbogacony został o opinie Rzecznika Praw Obywatelskich w tej materii.

Jak potwierdza się podstawę wymiaru emerytury lub renty?

Pytanie 1:
W niedługim czasie ukończę 60 lat i mając 30-letni staż ubezpieczeniowy zamierzam wystąpić z wnioskiem o emeryturę (obecnie prowadzę działalność gospodarczą, z tytułu której podlegam ubezpieczeniom społecznym). Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury chciałabym wskazać zarobki z okresu 20 lat. Zarobki z lat siedemdziesiątych mam potwierdzone w starej legitymacji ubezpieczeniowej. Czy ZUS przyjmie do ustalenia podstawy wymiaru emerytury zarobki z tego okresu, jeżeli w legitymacji ubezpieczeniowej brak jest pieczątki imiennej osoby dokonującej wpisu zarobków?

Z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, póz. 49 z późn. zm.) wynika, że środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobków stanowiących podstawę wymiaru emerytury (renty) dla pracowników są zaświadczenia zakładów pracy wystawione na druku ZUS Rp-7 albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków. W legitymacji ubezpieczeniowej wydanej przed 17 czerwca 1991 r. (tj. przed wejściem w życie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 16 maja 1991 r. opublikowanego w Dz.U. nr 51, póz. 223 określającego nowy wzór tego dokumentu) nie było obowiązku zamieszczania imiennej pieczątki osoby dokonującej lub odpowiedzialnej za wpis wynagrodzeń. Dlatego wpisy wynagrodzeń w legitymacjach ubezpieczeniowych obowiązujących od lat 50-tych nie zawierają takich pieczątek, tylko pieczątki zakładu pracy, odręczny podpis osoby dokonującej wpisu lub odpowiedzialnej za wpis i datę dokonania tego wpisu. Natomiast pieczątka imienna jest wymagana przy ocenie wpisów wynagrodzeń w legitymacjach wystawionych według wzoru określonego rozporządzeniem z dnia 16 maja 1991 r. Jak jednak wyjaśnił ZUS w piśmie z dnia 9 listopada 1999 r., znak: SEn 7207-21/99, brak imiennej pieczątki osoby odpowiedzialnej lub dokonującej wpisu, zwłaszcza w legitymacjach obowiązujących przed 17 czerwca 1991 r., nie może eliminować wpisu o wysokości wynagrodzenia jako środka dowodowego. Należy jednak podkreślić, że całość dokumentu oraz dokonane w nim wpisy nie mogą budzić zastrzeżeń co do ich autentyczności.

Pytanie 2:
W maju 2006 r. zamierzam złożyć wniosek o emeryturę, dlatego rozpocząłem już kompletowanie niezbędnych dokumentów. Okazało się jednak, że części z nich nie jestem w stanie zdobyć, ponieważ uległy zniszczeniu na skutek powodzi w lipcu 1997 r. Proszę o wyjaśnienie, w jaki sposób w takim przypadku udokumentować okresy zatrudnienia i zarobki?

W tej sytuacji podstawa wymiaru emerytury (lub renty) może być ustalona na podstawie wszelkiej dokumentacji przedłożonej przez zainteresowaną osobę. Takiego wyjaśnienia udzielił ZUS w komunikacie z dnia 10 listopada 1999 r., sygn. SEs-077-18/99.