Wpływ ceny na podatek VAT

Przykład

Prowadzę hurtownię odzieżową i dokonuje sprzedaży towarów zarówno po cenach hurtowych jak i detalicznych. W marcu 2005 r. zamierzam sprzedać znaczną część towaru do firmy swojego syna, rozpoczynającego podobną działalność? Czy mogę uniknąć tzw. celowego obniżenia ceny?

W sytuacji tej niewątpliwie mamy do czynienia z powiązaniami o charakterze rodzinnym występującymi pomiędzy kontrahentami. Dlatego też niezwykle ważne w tej sytuacji staje się ustalenie ceny sprzedaży przez podatnika w taki sposób, aby uniknąć zarzutu ich celowego zaniżenia. Mając na uwadze unormowania zawarte w art. 32 ust. 1 ustawy o VAT, wydaje się, iż w sytuacji gdy ojciec dokonuje sprzedaży towarów do firmy syna, należałoby przyjąć podstawę opodatkowania w przeciętnej wysokości – takiej, jaką zastosowałby podatnik gdyby sprzedaż dokonywana była na rzecz zupełnie niezależnego podmiotu. Ustalić należy przeciętną cenę dla danego towaru w danym rodzaju sprzedaży. Jeżeli więc sprzedaż towarów na rzecz syna miała charakter sprzedaży hurtowej, to należałoby ceny towarów odnieść do cen hurtowych stosowanych na danym rynku.

Jeżeli podatnik dokonuje sprzedaży hurtowej i detalicznej i wobec każdego rodzaju sprzedaży stosuje inne ceny, to takie same zasady ustalania cen towarów powinny dotyczyć sprzedaży na rzecz firmy syna. Ceny powinny zostać ustalone na takim poziomie, na jakim przyjąłby je podatnik gdyby dokonywał sprzedaży na rzecz innego podmiotu.

Podobną zasadę należy również zastosować w sytuacji, gdy podatnik dla podmiotów dokonujących zakupów na kwoty przekraczające określony limit stosuje znaczne upusty cenowe. Nawet w sytuacji gdy jeden lub kilku kontrahentów tego podatnika są to jednostki powiązane kapitałowo czy rodzinnie – wobec stałej zasady stosowanej w stosunku do liczniejszego kręgu kontrahentów, niemożliwe będzie kwestionowanie stosowanych cen.

Przepis art. 32 ustawy o VAT stanowi wyjątek od zasady ustalania podstawy opodatkowania, określonej w art. 29. W związku z powyższym zastosowanie tego przepisu jest możliwe tylko wówczas, gdy organ podatkowy stwierdzając wpływ tego rodzaju powiązań na wysokość ceny – jest w stanie ustalić poziom przeciętnej ceny.

Podobne stanowisko zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 lipca 2002 r., sygn. akt III SA 31/01. Warto również podkreślić, iż przyjmując w przepisie art. 32 ustawy o VAT określony sposób ustalania wysokości obrotu, ustawodawca w gruncie rzeczy pozostawił organom podatkowym swobodę wyboru metody, jaką ustali „przeciętne ceny”.