Jak radzą sobie startupy z dotacjami na e-biznes?

Unijne dotacje to wśród przedsiębiorców gorący temat. Szczególne emocje budzi działanie 8.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Zarówno w mediach jak i w Internecie (m.in. wśród znanych blogerów) od ponad roku pojawiają się liczne narzekania na opieszałość urzędników, na opóźnienia w przelewaniu płatności, na sztywność procedur i niedostosowanie kryteriów oceny do realiów rynkowych.

Coraz częściej podnosi się też temat nierentowności finansowanych projektów, zawyżania ich wartości w celu wyłudzania pieniędzy, a nawet prób sprzedawania spółek z dofinansowaniem w serwisach aukcyjnych.

W redakcji portalu TwojaEuropa.pl, projektu realizowanego w ramach pierwszego naboru POIG 8.1 z 2008 roku, zbadaliśmy sprawę od strony praktycznej. Sprawdziliśmy, które ze wspartych dotacją projektów są już publicznie udostępnione, jaka jest ich widoczność w Internecie, a także czy zdobyły sobie już popularność wśród internautów (ruch na serwisie i linki).

Prowadzisz małą firmę i chciałbyś zaprezentować ją użytkownikom MamBiznes.pl w zakładce „Start-up”? Napisz na adres [email protected]

Podczas badania poddaliśmy analizie 100 projektów z najwyższą kwotą dofinansowania przyznaną w pierwszym naborze działania 8.1. w 2008 roku. Kolejne 100 projektów o niższym dofinansowaniu sprawdziliśmy wyrywkowo dla porównania z pierwszą setką. Pierwszy nabór wybraliśmy ze względu na największy staż tych projektów i możliwość prezentacji pierwszych efektów ich działania.

Projekty sprawdzaliśmy na podstawie ich deklarowanych nazw i adresów www podanych w liście umów o dofinansowanie ze strony PARP. Niestety wiele nazw projektów nie pozwalało na jednoznaczną identyfikację serwisu dlatego nie byliśmy w stanie odnaleźć w Internecie wszystkich realizowanych projektów. Projekty bez podanej unikalnej nazwy usługi/serwisu www w ogóle nie były przez nas sprawdzane.

Nie zagłębialiśmy się w ocenę wyglądu, funkcjonalności czy pomysłu, ponieważ są to kwestie subiektywne i tak na prawdę czas pokaże, które projekty odniosą sukces.

Raport powstał na podstawie danych z końca stycznia 2010 roku oraz listy umów o dofinansowanie opublikowanej przez PARP:
http://www.parp.gov.pl/files/74/108/208/279/6542.xls

Kryteria oceny

Jako obiektywne kryteria oceny serwisów przyjęliśmy:

– Dostępność i widoczność. Czy po roku od przyznania dotacji serwis działa i można go odnaleźć w wyszukiwarce Google.

– Popularność. Ruch na serwisie wg Alexa Rank oraz popularność wśród innych stron wg Google PageRank.

Alexa Rank jest międzynarodowym i uznanym w branży internetowej rankingiem szacującym poziom ruchu na stronie (ilość użytkowników i ilość odsłon) – czyli de facto popularność serwisu internetowego. Liczba oznacza pozycję w rankingu wszystkich stron na świecie – zatem im jest ona mniejsza tym popularniejszy jest dany serwis.

Google PageRank mówi natomiast o ilości i jakości linków prowadzących do serwisu z innych stron internetowych (czyli pozycjonowanie w wyszukiwarkach + naturalne „polecanie” serwisu przez internautów). Wskaźnik ten nie ma obecnie większego znaczenia dla pozycji w wynikach wyszukiwania Google, jednak nadal pokazuje popularność serwisu wśród innych serwisów. Im wyższy PR, tym ta popularność jest większa.

Wnioski z raportu

Wyniki badania okazały się bardzo zaskakujące. Blisko połowa przeanalizowanych projektów nadal nie ujrzała światła dziennego, części nie mogliśmy nawet odnaleźć przez wyszukiwarkę Google. Co prawda wielkie rzeczy wymagają wiele pracy, jednak wiele ocenianych projektów opiewało na kwoty powyżej 500 000 PLN… przy takich funduszach można wynająć agencję interaktywną z wyższej półki lub zatrudnić sztab programistów, grafików i testerów. Po roku spodziewaliśmy się chociaż ogólnodostępnej wersji beta. Dla porównania portal TwojaEuropa.pl został udostępniony jako publiczna wersja beta w czerwcu 2009 roku, natomiast pierwsze działania promocyjne zaczęliśmy we wrześniu 2009 roku.

Na 75 ocenionych serwisów aż 35 jeszcze nie działało (47%)! Co charakterystyczne, nie działały głównie serwisy na największe kwoty dofinansowania – aż 14 serwisów spośród pierwszych 25 z najwyższą dotacją miało zaślepki graficzne lub brak strony (56%). Rozumiemy, że im więcej pieniędzy, tym większy projekt, więcej pracy i planowania, jednak jest to zastanawiające.

Oczywiście jeśli poświęcony czas zaowocuje lepszymi e-usługami, to nie może być to zarzut w stosunku do beneficjentów. Niestety maksymalny czas realizacji projektu to 2 lata – czyli serwisom, które jeszcze nie wystartowały, zostanie tylko około roku na osiągnięcie wskaźników rezultatu (zakładając, że termin rozpoczęcia realizacji był w pierwszym kwartale 2009 r.).

Należy również wskazać na serwisy za mniejsze kwoty dofinansowania, spośród których kilka już osiągnęło lepsze wyniki niż niektóre projekty z pierwszej trzydziestki (porównujemy tu tylko serwisy już w pełni działające). Jako beneficjenci możemy być w tej kwestii mało obiektywni, jednak ma to odzwierciedlenie w wielu opiniach ekspertów z branży, narzekających na nieefektywne wydawanie pieniędzy.

Nie od dziś wiadomo, że im mniej środków ma się do dyspozycji tym ostrożniej się je rozdziela. W tej perspektywie bardzo rozsądnie brzmią proponowane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zmiany w programie, przewidujące między innymi zwiększenie udziału środków własnych beneficjenta oraz zmniejszenie maksymalnej kwoty dofinansowania.

Smutnym faktem jest również niewielka ilość projektów z małych miejscowości czy wsi. Duże miasta, głównie wojewódzkie, są w przytłaczającej większości. W tym zakresie widzimy konieczność dalszych działań promocyjnych ze strony PARP i RIFów.

Warto też zwrócić uwagę, że według Alexa Rank żaden z ocenionych nowych serwisów nie zdobył jeszcze dużej popularności. Na rynku liczą się serwisy o pozycji w rankingu lepszej niż 100 tyś. (w przypadku serwisów nastawionych na zarobek z reklam) lub przynajmniej 200 tyś. (w przypadku serwisów nastawionych na sprzedaż usług).

Naszym zdaniem świadczy to o tym, że wszyscy beneficjenci pierwszy rok projektu poświęcili na rozwój i dopiero w 2010 rozpoczną promocję (tak jest w wypadku portalu TwojaEuropa.pl). Tak więc ten rok zapowiada się bardzo interesująco i już zapowiadamy powtórzenie raportu na początku 2011, kiedy to wszystkie projekty powinny osiągnąć zakładane we wniosku o dofinansowanie cele.

Szczegółowa ocena dotowanych projektów

Poniżej projekty w kolejności (żeby dodać pikanterii) od najwyższej kwoty dofinansowania. Szczegółowo opisaliśmy 5 projektów o największej dotacji, które można było jednoznacznie zidentyfikować w sieci. Dodatkowo dla porównania z czołówką podajemy przykłady serwisów z mniejszym dofinansowaniem. Obok nazwy serwisu/usługi podana jest kwota dotacji, miasto realizacji projektu, nazwa projektu oraz nasz krótki komentarz. Raport powstał na podstawie danych ze stycznia 2010 roku.

Całe zestawienie projektów dostępne jest pod adresem:
http://www.twojaeuropa.pl/raporty/raport_poig81_twojaeuropapl.xls

1. www.supervisor.pl – 799 000,00 PLN – Gdynia – Supervisor GPS Web Monitoring Service innowacyjna e-usługa w zakresie kontroli tras pojazdów i zarządzania flotą pojazdów.

Pierwszy projekt i już duża, działająca i innowacyjna usługa w ramach obecnej oferty firmy. Nie posiada osobnego serwisu www a system jest skierowany do wąskiego grona firm transportowych, więc ocena projektu po ilości ruchu na stronie nie jest zasadna (nd – nie dotyczy).
PR: nd, Alexa: nd

2. Source CRM-REPorting – 791 335,50 PLN – Warszawa – Wytworzenie, wprowadzenie na rynek polski i zagraniczny oraz opieka wdrożeniowa e-usługi Source CRM-REPorting.

Kolejna aplikacja, niestety tym razem w wyszukiwarce Google nie udało się nam odnaleźć ani strony projektu, ani strony firmy.
PR: bd, Alexa: bd

3. www.moj-biznes.com – 785 077,12 PLN – Wrocław – Platforma e-zarządzania Mój-Biznes.com wraz z zestawem e-usług.

Na stronie widać tylko zaślepkę graficzną – jest informacja czego będzie dotyczył serwis oraz ilustracja pokazująca wygląd serwisu, jednak bez większych konkretów.
PR: 0, Alexa: 14,8 mln

4. www.traininghub.com – 750 975,00 PLN – Warszawa – TRAININGBOT System Zarządzania Szkoleniami – @narzędzie dla firm szkoleniowych i menedżerów szkoleń w firmach i instytucjach

Kolejna aplikacja w przygotowaniu, na stronie firmowej jest informacja, że usługa zostanie udostępniona w sierpniu 2010 roku.
PR: 0, Alexa: bd

5. www.greengem.org – 745 033,50 PLN – Warszawa – Wspólna sprawa. GreenGem.org – charytatywność on-line.

Kolejna zaślepka graficzna bez podania konkretów dotyczących projektu, jest tylko kontakt i zaproszenie na grudzień (którego roku? 2009?).
PR: 0, Alexa: 22,3 mln

Link do pełnej wersji raportu:
http://www.twojaeuropa.pl/1322/raport-beneficjenci-poig-8-1-jak-wypada-pierwszy-nabor-2008

Autorzy:
Łukasz Matuszewski – wydawca portalu TwojaEuropa.pl, beneficjent działania POIG 8.1, specjalista od marketingu internetowego.
Piotr Anuszczyk – redaktor portalu TwojaEuropa.pl, specjalista od Public Relations.

Konsultacja merytoryczna: Beata Matuszewska – specjalista ds. Funduszy Unijnych.