Czy powinienem traktować żonę jak pracownika?

Chciałbym zatrudnić żonę w swojej firmie. Słyszałem, że wystarczy podpisać z żoną umowę o pracę w celu nauki zawodu na jakąś część etatu i płaci się ZUS jak za normalnego pracownika. Czy dobrze to interpretuję?

Pan jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą i jednocześnie zatrudniając swoją żonę na podstawie umowy o pracę – dla celów ubezpieczeń społecznych będzie traktował ją jako osoba współpracująca, jeżeli pozostaje ona we wspólnym gospodarstwie domowym z Panem i współpracuje z przy prowadzeniu tej działalności.

Takie uregulowanie wynika z art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Również dla celów ubezpieczenia zdrowotnego taka osoba traktowana jest jak osoba współpracująca.

O statusie osoby współpracującej decyduje współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą tę działalność oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Przez prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego rozumie się wspólne zamieszkiwanie tych osób wraz ze wspólnym zaspokajaniem potrzeb życiowych. W tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 2 lutego 1996 r. (sygn. akt II URN 56/95) stwierdzając, że: ocena, czy osoba pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym zależy od okoliczności konkretnego przypadku, przy czym sam fakt wspólnego zamieszkiwania nie może tu mieć decydującego znaczenia. Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, nie zarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują.
A zatem, jeżeli współmałżonek osoby prowadzącej pozarolniczą działalność pozostaje z nią we wspólnym gospodarstwie domowym – wówczas dla celów ubezpieczeniowych jest on osobą współpracującą.

Osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu na zasadach dotyczących przedsiębiorców. Zatem podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu – od dnia rozpoczęcia wykonywania współpracy do dnia jej zakończenia. Ubezpieczenie chorobowe ma dla osoby współpracującej charakter dobrowolny.

W sporadycznych przypadkach zdarza się, że współmałżonek osoby prowadzącej pozarolniczą działalność nie pozostaje z nią we wspólnym gospodarstwie domowym. Wtedy podlega ubezpieczeniom jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca.

Podstawa prawna:
art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z póź. zm.)

Przemysław Gogojewicz