Czy zamiast paczek pracodawca powinien wpłacić na konto ich równowartość?

Jestem emerytowanym nauczycielem. Czy w przypadku gdy zmieniam dotychczasowe miejsce zamieszkania (o ok. 300 km), pracodawca powinien wpłacić mi na konto równowartość bonów towarowych?

Nie. Paczki świąteczne i bony towarowe stanowią dla koszt uzyskania przychodu, ekwiwalent już nie, dlatego nieopłacalnym byłoby przekazanie emerytowanemu nauczycielowi pieniężnej równowartości tych bonów.

Zgodnie z art. 15.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Jednakże na podstawie art. 16 ust. 1. pkt 9 za koszt uzyskania przychodów należy uznać:

• podstawowe odpisy i wpłaty na te fundusze, jeżeli obowiązek lub możliwość ich tworzenia w ciężar kosztów określają odrębne ustawy,
• odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu.

Jak wynika z art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z dnia 26 lipca =

1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), wolna od podatku dochodowego jest wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika lub podopiecznego, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł.

Rzeczowymi świadczeniami nie są jednak bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi przyznane pracownikom i podopiecznym. Ponadto, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 42 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 45 updop kosztem nie są wydatki pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Z wyroku Sądu Najwyższego z 20 sierpnia 2001 r. (sygn. akt I PKN 579/00) wynika, że pracodawca administrujący środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej, którego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyznawania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Jest to tzw. kryterium socjalne, którego przyjęcie przez ustawodawcę prowadzi do wniosku, że jest wykluczone przyznawanie ulgowych usług i świadczeń z funduszu ogółowi zatrudnionych w tej samej wysokości, według zasady każdemu po równo.

Z kolei Ministerstwo Finansów w piśmie z 16 grudnia 1997 r. (nr PO 3-7802/BO-722-836/97), stwierdziło, że „rozdanie zakupionych paczek lub bonów z okazji różnego rodzaju świąt wszystkim uprawnionym pracownikom nie wiąże się z zakresem i charakterem działalności socjalnej. Zatem wypłacone przez pracodawcę na rzecz pracownika świadczenia okolicznościowe w postaci bonów towarowych stanowią koszty uzyskania przychodów, gdyż nie obciążają zakładowego funduszu świadczeń socjalnych pracodawcy i nie są objęte działalnością socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych”.

Podstawa prawna: Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.).

Przemysław Gogojewicz