Nietypowe formy czasu pracy cz. I

Praca w weekendy

Wprowadzenie w firmie innego systemu czasu pracy niż podstawowy oznacza, że poszczególni pracownicy mogą być zatrudnieni w niektóre dni dłużej niż przez 8 godzin na dobę bądź też pracować krócej niż przez 5 dni w tygodniu. Pracownik może wystąpić z wnioskiem na piśmie, że będzie pracował tylko w piątki, soboty, niedziele i święta. Jest to weekendowy system czasu pracy, przewidziany w art. 144 kodeksu pracy.

Zatrudnionemu w tym systemie pracownikowi nie przysługuje żadne dodatkowe wynagrodzenie za pracę w niedzielę lub święto oraz w sobotę, nawet jeżeli ten dzień dla pozostałych pracowników w firmie jest dniem dodatkowym wolnym od pracy. W zamian za przepracowaną niedzielę nie może się też domagać innego dnia wolnego od pracy. W dodatku system pracy weekendowej dopuszcza wydłużenie dobowej normy czasu pracy do 12 godzin, pod warunkiem że zostanie zachowana przeciętna tygodniowa norma czasu pracy 40 godzin w miesięcznym okresie rozliczeniowym. W tym systemie czasu pracy bowiem okres rozliczeniowy nie może być dłuższy niż jeden miesiąc.
Skoro pracownik w piątek, sobotę i niedzielę może pracować najwyżej po 12 godzin, to w tych tygodniach, w których nie przypada jeszcze dodatkowo święto w innym dniu niż niedziela, jego tygodniowy wymiar czasu pracy jest krótszy niż 40 godzin. Dlatego, zatrudniając pracownika w systemie czasu pracy weekendowej, pracodawca powinien zatrudnić go w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Pytanie 1:
Pracodawca zatrudnił pracownika w systemie pracy weekendowej. W umowie o pracę znalazł się zapis, że będzie on zatrudniony wyłącznie w piątki, soboty i niedziele po 10 godzin w każdym z tych dni. W ciągu tygodnia przepracuje więc tylko 30 godzin i w ten sposób nie wykorzysta tygodniowej normy czasu pracy, która wynosi przeciętnie 40 godzin. Czy pracodawca może tak zrobić?

Pracodawca powinien zatrudnić pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy, ustalonym proporcjonalnie do liczby godzin świadczonej pracy. W tej sytuacji ciąży też na nim dodatkowy obowiązek, aby w umowie o pracę podał dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy. Jeżeli zostanie przekroczona liczba godzin pracy, to wówczas pracownik nabędzie prawo do dodatkowego wynagrodzenia wypłaconego mu oprócz normalnego wynagrodzenia. Wprowadzenie takiego zapisu do umowy przewiduje art. 151 par. 5 kodeksu pracy. Natomiast pracodawca nie może sam zmusić pracownika, aby pracował tylko w weekendy i święta.