Orzecznictwo: Kapitał – Odpowiedzialność nabywcy nieruchomości za zaległości podatkowe poprzednich właścicieli przedmiotowej nieruchomości

Odpowiedzialność nabywcy nieruchomości za zaległości podatkowe poprzednich właścicieli przedmiotowej nieruchomości

Sąd orzekający: Naczelny Sąd Administracyjny

Data orzeczenia:27 kwiecień 2012

Sygnatura: II FSK 2123/10

Teza:

… Odpowiedzialność podatkowa nabywcy przedmiotów wymienionych w art. 112 Ordynacji podatkowej obejmuje związane z nimi zaległości podatkowe zbywcy, nie zaś jego poprzedników prawnych, za które nabywca nie odpowiada.

Komentarz:

NSA analizował, czy odpowiedzialność podatkowa nabywcy składników majątkowych, określonych w art. 112 Ordynacji podatkowej obejmuje zaległości podatkowe zbywcy i jego poprzedników prawnych, czy też odnosi się ją wyłącznie do zaległości zbywcy. Sąd opowiedział się za drugą ze wskazanych możliwości.

W niniejszej sprawie organy podatkowe orzekły o odpowiedzialności podatnika – jako osoby trzeciej – za zobowiązania w podatku od nieruchomości. Wskazały, że podatnik jest nabywcą prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, w stosunku do których poprzedni ich użytkownicy tj. zbywca oraz jego poprzednicy posiadali zaległości podatkowe. Podatnik wskazywał, że wystąpił do organu podatkowego o wydanie zaświadczenia o stanie zaległości podatkowych zbywcy nieruchomości, przy czym zaświadczenia nie uzyskał, gdyż organ nie posiadał odpowiednich danych. Podatnik uznał zatem, że nie ponosi odpowiedzialności za zaległości podatkowe zbywcy, a tym bardziej dalszych jego poprzedników prawnych, gdyż zgodnie z art. 112 ust. 6 Ordynacji podatkowej taka odpowiedzialność nie obejmuje zaległości, które nie zostały potwierdzone ww. zaświadczeniem.

WSA w Gdańsku oddalił wniesioną skargę, lecz wyrok ten został następnie uchylony przez NSA, który wskazał, że odmowa wydania przez organ podatkowy zaświadczenia, o którym mowa w art. 306g Ordynacji nie ma wpływu na zakres odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej z art. 112 Ordynacji. Odmowa wydania zaświadczenia nie wskazuje czy istnieją zaległości, ani czy obciążają one nabywcę. NSA stwierdził ponadto, odwołując się do wykładni językowej, systemowej i celowościowej art. 112 Ordynacji, że odpowiedzialność podatkowa nabywcy przedmiotów wymienionych w art. 112 Ordynacji obejmuje związane z nimi zaległości podatkowe zbywcy, nie zaś jego poprzedników prawnych, za które nabywca nie odpowiada.

Z powyższego wyroku można wyprowadzić dwa główne wnioski. Po pierwsze, nabywcy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części przed dokonaniem nabycia powinni zadbać o to, aby uzyskać od organu podatkowego zaświadczenie, o którym mowa w art. 306g Ordynacji, potwierdzające stan zaległości podatkowych zbywcy. Jeżeli uzyskają takie zaświadczenie, to zgodnie z art. 112 § 6 Ordynacji po nabyciu mogą odpowiadać tylko za te zaległości, które zostały wymienione w zaświadczeniu. Należy pamiętać, że odmowa wydania zaświadczenia przez organ, nie zwalnia nabywców z powyższej odpowiedzialności. Brak wydania zaświadczenia nie oznacza bowiem, że zbywca nie posiada zaległości podatkowych. Jeżeli zatem organ odmówi wydania stosownego zaświadczenia, nabywca powinien podjąć odpowiednie działania w celu uzyskania wiążącego oświadczenia od zbywcy co do stanu jego zaległości, względnie w treści umowy sprzedaży zawrzeć postanowienia zabezpieczające własny interes na wypadek, gdyby okazało się, że przedsiębiorstwo zbywcy posiadało zaległości, o których nabywca nie został poinformowany.

Drugim wnioskiem jest to, że odpowiedzialność nabywcy, o której mowa w art. 112 Ordynacji obejmuje jedynie zaległości zbywcy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. W żadnym przypadku zatem nie można tej odpowiedzialności rozszerzyć na zaległości podatkowe powstałe w poprzednim przedsiębiorstwie. Warto pamiętać, że przejęcie przedsiębiorstwa prowadzi do ograniczenia odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa do wartości tzw. aktywów czynnych, tj. nadwyżki majątku nad zobowiązaniami. Idąc tym samym w kierunku celowościowej wykładni przepisów Ordynacji, trudno przyjąć kontynuację tej odpowiedzialności przy jednocześnie istniejącym jej ograniczeniu.

Krzysztof Biernacki,
Kancelaria Initium Krzysztof Biernacki