Orzecznictwo: Sprzedaż przedsiębiorstwa – Opodatkowanie sprzedaży przedsiębiorstwa
Opodatkowanie sprzedaży przedsiębiorstwa
Sąd orzekający: Naczelny Sąd Administracyjny
Data orzeczenia: 19 styczeń 2012
Sygnatura: II FSK 1662/10
Stanowisko sądu:
… dla oceny skutków podatkowych sprzedaży przedsiębiorstwa nie jest konieczne, aby zbyte zostały wszystkie jego składniki. Wystarczające jest, aby sprzedawane składniki były wystarczające do prowadzenia działalności gospodarczej.
Komentarz:
W praktyce wciąż istnieje nierozwiązany problem jednoznacznego określenia, kiedy w danym przypadku mamy do czynienia z przedsiębiorstwem lub jego zorganizowaną częścią (ZCP), a kiedy są to poszczególne aktywa. Ma to istotne znaczenie dla opodatkowania, gdyż przedsiębiorstwo lub ZCP są wyłączone z zakresu opodatkowania podatkiem od towarów i usług (VAT) w świetle art. 6 pkt 1 UoVat. Prowadzi to do objęcia takiej sprzedaży podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust 1 pkt 1 lit a) UoPCC).
Pojęcie przedsiębiorstwa nie zostało zdefiniowane wprost w przepisach podatkowych, które w odniesieniu do tego pojęcia odsyłają do regulacji Kodeksu cywilnego (por art. 5a pkt 3 Pdof oraz art. 4a pkt 3 Pdop). Ustawy te definiują jednak zorganizowaną część przedsiębiorstwa, którą jest „organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania” (art. 2 pkt 27e UoVat, art. 5a pkt 4 Pdof oraz art. 4a pkt 4 Pdop). Zarówno pojęcie przedsiębiorstwa w art. 551 Kodeksu cywilnego, jak też definicje ZCP w regulacjach podatkowych są na tyle ogólne, że często organy podatkowe kwestionują decyzję podatnika o określeniu przedmiotu transakcji jako przedsiębiorstwie lub ZCP.
W komentowanym wyroku Sąd uznał, że dla oceny skutków podatkowych sprzedaży przedsiębiorstwa nie jest konieczne, aby zbyte zostały wszystkie jego składniki. Sprawa będąca przedmiotem wyroku dotyczy zwrotu nadpłaconego podatku PCC od umowy sprzedaży przedsiębiorstwa upadłej spółki. Notariusz pobrał bowiem podatek w wysokości 2 proc. od prawa użytkowania wieczystego nieruchomości oraz 1 proc. od innych praw majątkowych. Kupująca spółka złożyła wniosek o zwrot nadpłaty podatku. Wskazała, że przy zawieraniu umowy sprzedaży działała w błędnym przekonaniu, opierając się głównie na zapewnieniach syndyka (sprzedającego), że przedmiotem zbycia jest zespół składników niematerialnych i materialnych stanowiących przedsiębiorstwo. Zdaniem spółki nie doszło do sprzedaży przedsiębiorstwa, ponieważ nabyte przez syndyka składniki majątkowe nie funkcjonowały w dniu nabycia jako przedsiębiorstwo i nie nadawały się do kontynuowania działalności gospodarczej. W związku z tym przeprowadzona transakcja mieści się w zakresie ustawy o VAT i dlatego nie powinna być opodatkowana PCC.
Organ podatkowy odmówił spółce zwrotu podatku twierdząc, że został on pobrany prawidłowo. Stanowisko takie zajął również sąd I instancji oraz NSA. Według sądu dla oceny, czy doszło do nabycia przedsiębiorstwa wystarczające jest, aby sprzedawane składniki były wystarczające do prowadzenia działalności. Nie muszą być sprzedane wszystkie składniki majątku. Tezy te podtrzymał także NSA, który dodał, że w akcie notarialnym strony oświadczyły, że przedmiotem sprzedaży jest przedsiębiorstwo. Akt taki ma walor dokumentu urzędowego i w sprawie nie został podważony. Wyrok ten ma charakter prawomocnego.
Kancelaria Initium Krzysztof Biernacki
