Plany nowych unijnych ram zarządzania w sytuacji kryzysu finansowego

2010-10-21 polskawue.gov.pl

Kryzys udowodnił, że problemy jednego banku mogą ogarnąć całą branżę finansową i rozprzestrzenić się ponad granicami państwowymi. Pokazał również, że nie dysponujemy systemami postępowania z instytucjami finansowymi znajdującymi się w trudnej sytuacji. Istnieje bardzo niewiele przepisów określających działania, jakie powinny podjąć władze w przypadku kryzysu bankowego. Z tego względu państwa należące do grupy G-20 postanowiły, że należy utworzyć ramy zapobiegania sytuacjom kryzysowym i zarządzania nimi.

W odpowiedzi Komisja Europejska przedstawiła dziś plany unijnych ram zarządzania w sytuacji kryzysu finansowego. Przygotowują one grunt do przedłożenia wiosną 2011 r. wniosków ustawodawczych, które stworzą kompleksowe ramy zarządzania w sytuacjach kryzysowych, dotyczące banków i firm inwestycyjnych.

Komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Michel Barnier powiedział: „Przede wszystkim musimy postarać się nie dopuścić do kryzysu finansowego w przyszłości. Dlatego właśnie nasze zadanie – aby wzmocnić branżę bankową i utworzyć prawdziwe ramy nadzoru – jest tak ważne. Ale w przyszłości banki nadal będą napotykać trudności. Mogą nawet upadać i należy im na to pozwolić. Musimy dopilnować, aby ich upadek nie zagrażał stabilności całego systemu finansowego ani nie wiązał się z koniecznością pokrycia rachunku z pieniędzy podatników. Żaden bank nie może okazać się zbyt duży ani zbyt powiązany, by nie móc upaść. Dlatego potrzebujemy przejrzystych ram, dzięki którym władze w całej Europie będą odpowiednio przygotowane do postępowania z bankami znajdującymi się w trudnej sytuacji i do radzenia sobie z ich ewentualną upadłością w sposób kontrolowany. Taki jest cel planów, które dziś przedstawiamy.”

Komunikat Komisji jest wynikiem obszernych konsultacji przeprowadzonych w ostatnich miesiącach. Przedstawiono w nim najważniejsze elementy, które wejdą w skład wniosków ustawodawczych, jakie Komisja przedstawi w przyszłym roku. Oprócz bezpośredniego priorytetu, jakim jest wprowadzenie we wszystkich państwach członkowskich skutecznych mechanizmów zarządzania w sytuacjach kryzysowych, w komunikacie zawarto również plan działań, pozwalający spojrzeć perspektywicznie na niektóre z podstawowych problemów, które przyjdzie rozwiązać, aby zapewnić sprawne radzenie sobie z sytuacjami kryzysowymi.

Przedstawione w komunikacie nowe ramy będą miały charakter kompleksowy, a ich celem jest wyposażenie władz we wspólne i skuteczne narzędzia i kompetencje, umożliwiające im jak najwcześniejsze zajęcie się kryzysem bankowym i niedopuszczenie do powstania kosztów dla podatnika. Zestaw narzędzi obejmować będzie:

• środki przygotowawcze i zapobiegawcze takie jak obowiązek opracowania planów sanacji (tzn. planów postępowania w sytuacji poważnych trudności) i planów naprawczych, pozwalających odpowiednio przygotować się na sytuacje problemów finansowych lub niewypłacalności (plany takie nazywa się „testamentem”);
• uprawnienia do podjęcia działań na wczesnym etapie w celu naprawienia problemów zanim staną się poważne, takie jak uprawnienia organów nadzorczych do nakazania wymiany zarządu albo nakazania instytucji wdrożenia planu sanacji lub pozbycia się aktywów bądź działalności stanowiących nadmierne zagrożenie dla jej stabilności finansowej;
• narzędzia naprawcze, takie jak uprawnienia do zrealizowania przejęcia upadającego banku lub upadającej firmy przez instytucję w dobrej kondycji albo do przeniesienia całości lub części jej działalności do tymczasowego banku pomostowego, co umożliwiłoby władzom zapewnienie ciągłości istotnych usług i poprowadzenie upadłości w sposób kontrolowany.

Żaden podmiot nie może okazać się „zbyt duży, by nie móc upaść”. Nadrzędnym celem będzie zapewnić, aby banki mogły upadać bez narażania ogólnej stabilności finansowej. Oznacza to możliwość przeprowadzania postępowań naprawczych wobec banków w taki sposób, aby ograniczyć do minimum ryzyko efektu domina i zapewnić ciągłość istotnych usług finansowych, w tym ciągłość dostępu posiadaczy do swoich rachunków. Ramy powinny stanowić wiarygodną alternatywę dla kosztownych operacji ratunkowych, których świadkami byliśmy w ostatnich paru latach.

Problem stanowi także fakt, że wiele banków prowadzi działalność na terenie całej Europy, ale nie istnieje system umożliwiający radzenie sobie z transgranicznymi skutkami upadku takiego paneuropejskiego banku. Istotnym wyzwaniem jest zatem wprowadzenie skutecznych ustaleń zapewniających jak najszerszą koordynację i współpracę władz, aby ograniczyć do minimum negatywne skutki upadku banku transgranicznego. Komisja proponuje na bazie istniejących kolegiów organów nadzorczych (złożonych z krajowych organów nadzoru) utworzyć kolegia naprawcze (w których zasiadaliby przedstawiciele organów nadzoru i krajowych organów naprawczych) na potrzeby przygotowania się do sytuacji kryzysowych i zarządzania w takich sytuacjach. Komisja zaproponuje także, by nowe europejskie organy nadzoru, a zwłaszcza Europejski Organ Nadzoru Bankowego, w sytuacjach kryzysowych odgrywały rolę koordynacyjną i wspierającą, jednak bez naruszania kompetencji państw członkowskich w zakresie polityki budżetowej.

Jak proponuje Komisja w komunikacie z maja 2010 r. w sprawie bankowych funduszy naprawczych, należy utworzyć zasilane z opłat pobieranych od banków fundusze krajowe, aby zapewnić finansowanie kosztów środków naprawczych w przyszłości oraz zagwarantować istnienie rzeczywistej możliwości przeprowadzenia postępowania naprawczego wobec banku. Obecnie w systemie powszechna jest pokusa nadużycia, ponieważ nie istnieje alternatywa dla rządowych operacji ratunkowych. Istnienie wspólnych mechanizmów finansowania, nie sięgających do kieszeni podatnika, powinno poprawić współpracę transgraniczną i ułatwić zaplanowanie z góry podziału kosztów postępowania naprawczego wobec instytucji transgranicznej.

W komunikacie przedstawiono także plan działania, który zostanie rozważony w dalszej perspektywie, mając na celu opracowanie bardziej zintegrowanych ram zarządzania w sytuacji kryzysowej, które w szczególności byłyby lepiej dopasowane do zintegrowanych europejskich grup bankowych (tzn. banków prowadzących działalność na poziomie europejskim). Komisja planuje zbadać konieczność dalszej harmonizacji zasad postępowania w przypadku stwierdzenia niewypłacalności banku i pod koniec roku 2012 przedstawić sprawozdanie na ten temat. Zamierza także w ramach przewidzianego na 2014 r. przeglądu funkcjonowania Europejskiego Organu Nadzoru Bankowego ocenić, w jaki sposób najlepiej byłoby osiągnąć bardziej zintegrowane ramy postępowania naprawczego wobec grup transgranicznych.

Dodatkowe informacje

Kryzys finansowy udowodnił, że potrzebne są solidniejsze mechanizmy zarządzania w sytuacji kryzysowej na poziomie krajowym, a także że konieczne jest wprowadzenie mechanizmów lepiej przygotowanych na postępowanie w przypadku upadłości banku transgranicznego. Podczas kryzysu byliśmy świadkami szeregu spektakularnych upadłości banków (Fortis, Lehman Brothers, banki islandzkie, Anglo Irish Bank), które ujawniły poważne niedociągnięcia obecnych regulacji. Wobec braku mechanizmów umożliwiających zorganizowanie likwidacji w sposób kontrolowany, państwa członkowskie UE nie miały innego wyboru jak tylko ratować swoje banki. Pomoc państwa na wsparcie banków wyniosła 13 proc. PKB. Komisja opublikowała do tej pory dwa komunikaty na temat dalszych działań w tej dziedzinie.

Więcej informacji można znaleźć na stronie Komisji

Źródło: Serwis prasowy KE, polskawue.gov.pl