Podatek liniowy a zasady ogólne – co lepsze?

Przed wyborem podatku liniowego stoją wyłącznie podatnicy rozliczający przychody z działalności gospodarczej. Opłacalny będzie on przede wszystkim dla tych, których zarobki są wysokie oraz tych, którzy nie muszą rozliczać się z małżonkiem oraz korzystać z ulg podatkowych.

Liczymy podatek liniowy

Wyższa o jeden punkt procentowy (19%) w stosunku do opodatkowania według skali (18,32%) stopa procentowa to nie jedyna przyczyna, dla której Kowalski rzadko decyduje się na opodatkowanie podatkiem liniowym. To podatek dla bogatych.

Rzeczywiście, stawka 19% opłacalna jest wyłącznie dla tych, których dochody są na tyle wysokie, że gdyby pozostali opodatkowani według skali, to przekroczyliby kwotę 85.528 zł rocznie i opłacali podatek 32% – od nadwyżki ponad tę kwotę.

A zatem jeżeli prognozowane zarobki z działalności gospodarczej są niższe niż 85.528 zł, to podatek liniowy nie będzie opłacalny. Ale uwaga – decyzja musi być podjęta już na początku roku, a konkretnie do 20 stycznia roku podatkowego. Do tej daty bowiem podatnik musi złożyć w urzędzie pisemne oświadczenie o opodatkowaniu w ten sposób. Złożenie oświadczenia powoduje, że podatek będzie opłacany w tej formie zarówno w danym roku, jak i w latach następnych, chyba że podatnik złoży pisemne oświadczenie o zaprzestaniu opodatkowania w tej formie.

Podatnicy, którzy dopiero rozpoczęli działalność, o wyborze zawiadamiają naczelnika urzędu skarbowego do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. W ich przypadku oświadczenie również musi być złożone na piśmie, niezależnie do składanego w urzędzie miasta formularza EDG-1. Brak urzędowego druku powoduje, że pismo to powinno mieć formę oświadczenia woli przedsiębiorcy (powinno zawierać wskazanie: kto, kiedy i na co się decyduje).

Dodatkowo – nawet w przypadku prognozy wysokich przychodów – pamiętać należy o rozliczaniu kosztów. Podatek liniowy liczy się od dochodu. Można zatem ustalić zasadę, że im wyższe koszty, tym mniejszy dochód – a tym samym trudniej przekroczyć kwotę 85.528 zł, czyli tym mniej opłacalne będzie opodatkowanie liniowe.

Menedżer a liniowy

Potrzebujesz więcej informacji o podatkach? Skorzystaj z naszego Niezbędnika przedsiębiorcy i podatni

W przypadku menedżerów podatek liniowy nie znajdzie zastosowania. Umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontrakty menedżerskie oraz umowy o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, będą rozliczane jako przychody ze źródła działalności wykonywanej osobiście.

Podatnicy natomiast starają się obejść przepis, rozliczając przychody z zarządzania i opodatkowując je liniowo z tytułu działalności wykonywanej w spółkach, np. jawnej lub komandytowej. Takie obejście przepisów nie jest akceptowane przez urzędy skarbowe – według nich bez znaczenia pozostaje forma prawna, w jakiej podatnik prowadzi działalność gospodarczą (por. np. Indywidualna interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 maja 2008 r., sygn. akt IPPB1/415-218/08-2/PJ lub wyrok NSA z 26 kwietnia 2010 r., sygn. akt II FPS 10/09). Tym niemniej nadal pozostają wątpliwości co do słuszności proponowanej przez sądy wykładni i rozliczania przychodów menedżerów jako działalności wykonywanej osobiście – z ryczałtowymi kosztami uzyskania przychodów.

Masz rodzinę – będziesz miał problem z liniowym

Rodzina to kolejne „nie” dla podatku liniowego. Otóż po jego wyborze podatnik nie ma możliwości korzystać z żadnych ulg i odliczeń przewidzianych dla innych podatników. Jedyną ulgą, którą podatnik może rozliczyć oprócz kwot wydatkowanych na ubezpieczenie (ZUS, zdrowotne), jest ulga abolicyjna. Problem dotyczy tu przede wszystkim ulgi prorodzinnej. Na jej przykładzie można wskazać, że ci podatnicy, którzy mają kilkoro dzieci, muszą: wykazywać odliczenie w całości u małżonka albo jeżeli małżonek nie uzyskuje przychodów – zrezygnować z ulgi na rzecz podatku liniowego lub z podatku liniowego na rzecz ulgi.

Podatnik, który wybierze opodatkowanie liniowe, musi się liczyć z tym, że nie rozliczy się razem z małżonkiem. Ograniczenie dotyczy zarówno dochodów z działalności gospodarczej, do których zastosowanie znajdzie podatek liniowy, jak i innych dochodów podatnika. A zatem podatnik prowadzący działalność gospodarczą oraz zatrudniony na umowę o pracę złoży indywidualnie dwa zeznania roczne: z tytułu działalności na prowadzonej zasadach podatku liniowego oraz z tytułu stosunku pracy.

Łączenie form, wspólnicy a opodatkowanie liniowe

Podatnik, który wybierze podatek liniowy, nie może rozliczać części działalności gospodarczej na zasadach ogólnych. Innymi słowy wybór dotyczy wszelkiej działalności wybranej przez podatnika. Wyjątkiem jest rozliczanie się ryczałtowo, podatkiem tonażowym lub kartą podatkową. Nie można zatem, prowadząc działalność prywatnie i w spółce osobowej, rozliczać się odpowiednio liniowo i na zasadach ogólnych lub odwrotnie. Można natomiast dokonać następującego wyboru: przychody z prywatnej działalności opodatkowane będą ryczałtem, a przychody ze spółki osobowej – liniowo (lub odwrotnie).

Praca a podatek liniowy

Problemem jest również wykonywanie działalności gospodarczej opodatkowanej liniowo oraz odrębnie czynności w ramach umowy o pracę. Załóżmy, że pracownik samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą lub ma prawa do udziału w zysku spółki niemającej osobowości prawnej. Pracownik uzyskał przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

W takim przypadku podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania liniowego. Jest też obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej, oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

W powyższym przypadku może się zdarzyć, że podatnik mimo zmiany formy opodatkowania opłacał zaliczki w kwocie wyższej niż przy zastosowaniu skali podatkowej. Tym samym nie ma obowiązku opłacać odsetek za zwłokę – zaległość podatkowa bowiem nie powstaje.

– Wszystko podatkach w jednym miejscu

Piotr Szulczewski
Bankier.pl