Podwójne obywatelstwo a kraj opodatkowania

Jestem obywatelem obu krajów: Polski i Niemiec. Mam też dwa zameldowania. Posiadam na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od lipca 2012 centrum interesów osobistych i życiowych (opieka nad mama 93 lata). Przebywam nadal ze względów zawodowych ponad 183 dni w Niemczech. Jestem regularnie w Polsce w miarę możliwości w każdy weekend, wolne dni, czasami 1-3 tygodni. Pracuje w wolnych zawodzie (zameldowanie=adres mojego wolnego zawodu) jako Konsultant SAP (klasyfikacja jak zawód inżyniera). Umowę mam z projektodawcą, którą jest niemiecka firma, czasami angielska. Projekty wykonuje zarówno w Niemczech jak i w Polsce, to znaczy w firmie klienta. Gdzie mam obowiązek opodatkowania? Faktury wystawiam z adresem niemieckim. Jestem podatnikiem VAT w Niemczech. Z VAT-u rozliczam się miesięcznie, ze względu na obroty. Czy płacąc podatek w Niemczech jestem narażona na obowiązek opodatkowania w Polsce? Nie mam w Polsce żadnych dochodów, oprócz opodatkowania domu, w którym mieszkam. Czy jeśli jestem podatnikiem polskim, to mogę opodatkować moje dochody za rok 2012-2014, nie mając tam działalności gospodarczej w tych latach? Czytając prawo, 3 lata opodatkowania są ciągle jeszcze otwarte. W Niemczech za te lata nie jestem jeszcze rozliczona. Wiec zanim to zrobię, chcę być pewna, czy nie jestem podatnikiem polskim.

Sytuacja w Pani przypadku może wydawać się dość skomplikowana ze względu na możliwość doszukiwania się rezydencji podatkowej zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. W takim przypadku podstawą będą zasady unikania podwójnego opodatkowania między tymi państwami.

Zgodnie z zasadami unikania podwójnego opodatkowania między Polską a Niemcami, określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę” oznacza osobę, która zgodnie z prawem tego Państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, miejsce zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze i obejmuje również to Państwo, każdą jego jednostkę terytorialną lub organ lokalny. Jednakże określenie to nie obejmuje osób, które podlegają opodatkowaniu w tym Państwie, w zakresie dochodu osiąganego tylko ze źródeł w tym Państwie lub z tytułu majątku położonego w tym Państwie.

Zakładam, że taka zasada nie ustala jeszcze miejsca rezydencji podatkowej. Jeżeli , osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to jej status określa się według następujących zasad:

a) osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania; jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych),

b) jeżeli nie można ustalić, w którym Państwie osoba ma ośrodek interesów życiowych, albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Państw, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym zwykle przebywa,

c) jeżeli osoba przebywa zazwyczaj w obu Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Państwie, którego jest obywatelem,

d) jeżeli osoba jest obywatelem obydwu Państw lub nie jest obywatelem żadnego z nich, to właściwe organy Umawiających się Państw rozstrzygną tę kwestię w drodze wzajemnego porozumienia.

Zgodnie z powyższymi zasadami należy ustalić, czy na pewno centrum interesów osobistych i życiowych znajduje się w Polsce. W szczególności opieka nad matką w Polsce nie musi oznaczać, że tu znajduje się takie centrum skoro większość czasu i aktywności zawodowej koncentruje się w Niemczech. Ostatecznie zatem miejsce opodatkowania będzie opierało się w Pani przypadku o ośrodek interesów życiowych, który musi Pani jednak ustalić i móc udowodnić jego istnienie.

Nie oznacza to jednak, że pozostałych przychodów – pochodzących z drugiego kraju nie należy w ogóle rozliczać. W drugim kraju zobowiązana będzie Pani rozliczać wyłącznie przychody uzyskiwane na jego terytorium, natomiast w kraju rezydencji –całość swoich zarobków. Ostatecznie – najbezpieczniejszym z punktu widzenia polskiego rezydenta podatkowego, dla ustalenia pewności co do kwestii podważania przez organy podatkowe rezydencji podatkowej – może okazać się wystąpienie z wnioskiem o indywidualną interpretację prawa podatkowego.

adw. Łukasz Wieszczeczyński Tabędzka – Wieszczeczyński – Zagierska www.adwokaci-twz.pl

Podstawa prawna:

Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. 2012, poz. 361 ze zm.),

Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie dnia 14.05.2003 r. (Dz. U. z 2005 r. nr 12, poz. 90).