Spółki: Spółka z o.o. – Zyski i podatki

Zyski i podatki

W czasie trwania spółki nie wolno zwracać wspólnikom wniesionych wkładów tak w całości, jak i w części. Wspólnicy nie mogą otrzymywać z jakiegokolwiek tytułu wypłat z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego. Wspólnikowi nie wolno również pobierać odsetek od wniesionych wkładów, jak również od przysługujących mu udziałów.

Wspólnik ma jednak prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem prawa do zaliczki na poczet dywidendy. Umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku, z uwzględnieniem przepisów ksh. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Dywidenda

Kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.

Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Umowa spółki może jednak upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy). Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały. Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd. Wypłata jednak powinna nastąpić niezwłocznie, aby spółka nie musiała rozliczyć podatku od nieodpłatnego świadczenia w postaci udostępnienia kapitału przez wspólników.

Umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.

Na udział uprzywilejowany w zakresie dywidendy można przyznać uprawnionemu dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przysługującą udziałom nieuprzywilejowanym (dywidenda uprzywilejowana). Udziały uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli umowa spółki przyznaje prawo do dywidendy uprzywilejowanej niewypłaconej w latach poprzednich, powinna określać najwyższą liczbę lat, za które dywidenda może być wypłacona z zysku w następnych latach; okres ten nie może przekraczać pięciu lat.

Wspólnik, który wbrew przepisom prawa lub postanowieniom umowy spółki otrzymał wypłatę (odbiorca), obowiązany jest do jej zwrotu. Członkowie organów spółki, którzy ponoszą odpowiedzialność za taką wypłatę, odpowiadają za jej zwrot spółce solidarnie z odbiorcą.
§ 2. Jeżeli zwrotu wypłaty nie można uzyskać od odbiorcy, jak również od osób odpowiedzialnych za wypłatę, za ubytek w majątku spółki, który jest wymagany do pełnego pokrycia kapitału zakładowego, odpowiadają wspólnicy w stosunku do swoich udziałów. Kwoty, których nie można ściągnąć od poszczególnych wspólników, rozdziela się między pozostałych wspólników w stosunku do udziałów. Zobowiązani nie mogą być zwolnieni od tej odpowiedzialności. Roszczenia spółki przedawniają się z upływem trzech lat, licząc od dnia wypłaty, z wyjątkiem roszczeń wobec odbiorcy, który wiedział o bezprawności otrzymanej wypłaty.

Podatki

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowuje objęcie udziałów (akcji) w spółce posiadającej osobowość prawną oraz wkładów w spółdzielni. Opodatkowuje również odpłatne zbycie ww. składników majątkowych. O ile jednak wartość przychodu podlegającego opodatkowaniu nie budzi wątpliwości, o tyle kwestia kosztów uzyskania przychodów bywa trudna do rozstrzygnięcia.

Przychody z kapitałów pieniężnych (z tak określonego źródła przychodów) to w szczególności:

• nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny;
• należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych;
• dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni;
• odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych;
• przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;
• przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu;
• przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy;
• przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Objęcie udziału a podatki

Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny.

W przypadku objęcia udziału za gotówkę, w zamian za wkład pieniężny, bez względu na walutę, przychód w ogóle nie wystąpi.

Z kolei wolny od podatku dochodowego jest dochód w postaci nominalnej wartości udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni – objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Zatem faktycznie opodatkowaniu podlega jedynie objęcie udziałów:

• w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością;
• w spółce akcyjnej;
• w spółdzielni;

w zamian za wkład niepieniężny (aport niepieniężny) inny niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część

W przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część – na dzień objęcia tych udziałów (akcji) w spółce, wkładów w spółdzielni – ustala się koszt uzyskania, przychodu:

• jeżeli przedmiotem aportu są środki trwałe albo wartości niematerialnej i prawne – w wysokości wartości początkowej przedmiotu wkładu, zaktualizowanej zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszonej o sumę dokonanych przed wniesieniem tego wkładu odpisów amortyzacyjnych;
• jeżeli przedmiotem aportu są udziały (akcje, wkłady):
  • objęte w zamian za wkład pieniężny (warunek dotyczy udziałów wnoszonych jako aport) – w wysokości wydatków na objęcie udziałów (akcji, wkładów);
  • objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana cześć (warunek dotyczy udziałów wnoszonych jako aport) – w wysokości wartości nominalnej tych udziałów (akcji, wkładów);
  • objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (warunek dotyczy udziałów wnoszonych jako aport) – w wysokości wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji, wkładów), nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia;
• jeżeli przedmiotem aportu nie są środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, udziały, akcje ani wkłady – w wysokości faktycznie poniesionych, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów z jakiegokolwiek źródła, wydatków na nabycie tych składników majątku podatnika.

Na przykład:

Wniesienie aporty komputera złożonego przez podatnika da koszt uzyskania przychodu równy kosztom nabycia części składowych, a nie wartości wytworzonego zestawu komputerowego.

Na przykład:

Wniesienie praw autorskich do utworów stworzonych przez podatnika czy do know-how stworzonego przez podatnika spowoduje koszty uzyskania przychodu 0,- – podatnik nie dokonał bowiem żadnych wydatków na nabycie tych składników majatku.

Na przykład:

Wniesienie wyposażenia czy środka trwałego zamortyzowanego spowoduje naliczenie kosztów uzyskania przychodu 0,-, gdyż wydatki na nabycie wyposażenia zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, a niezamortyzowana część środka trwałego wynosi 0,

Rozliczenie podatku: od dochodów z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19 % uzyskanego dochodu (podatek zryczałtowany).

Dochodem jest w omawianym przypadku różnica pomiędzy wartością nominalną objętych udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o osiągnięta w roku podatkowym.

Powyższe oznacza, że dochód z objęcia udziałów czy akcji jest łączony jedynie z innymi dochodami kapitałowymi i podlega wykazaniu w PIT-38. Jednocześnie strata z tego czy innych dochodów kapitałowych może w danym roku podatkowym podlegać kompensacie z zyskami z tych czy innych dochodów kapitałowych, wykazywanych w PIT-38.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (płatnicy podatku są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku nierezydentów podatkowych (osób nie posiadających w Polsce miejsca zamieszkania dla celów podatkowych), urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych – imienne informacje o wysokości dochodu PIT-8C.

Wyżej wymienione jednostki nie są płatnikami podatku. Interpretując celowościowo przepisy podatkowe w tym zakresie można dojść do wniosku, że podmiotem zobowiązanym będzie spółka czy spółdzielnia, w której obejmowane są udziały, akcje czy wkłady.

Na pisemny wniosek nierezydenta, w związku z zamiarem opuszczenia przez niego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ww. podmioty w terminie 14 dni od dnia złożenia tego wniosku, jest obowiązany do sporządzenia i przesłania podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych, informacji PIT-8C.

Na podstawie tej informacji podatnik umieszcza dochody w zeznaniu PIT-38, który składa do końca kwietnia roku następnego, oraz odprowadza podatek należy wynikający z tego zeznania.

Powyższe zasady opodatkowania stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku czy odrębnych zasad opodatkowania wynikających z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niezapłacenie podatku zgodnie z tymi umowami jest możliwe pod warunkiem posiadania przez podatnika certyfikatu rezydencji.

Jeżeli polski rezydent  osiąga dochody, o których mowa wyżej, zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami, dochody te łączy się i od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą (zasada odliczenia proporcjonalnego w przypadku, gdy umowa międzynarodowa nie zwalnia dochodów z opodatkowania w Polsce).

Dywidendy a podatki

Podatnicy PIT opłacają podatek dochodowy od dywidendy w formie ryczałtu 19%. Podatek ten potrącany jest bezpośrednio przez płatnika – spółkę. Podatnicy CIT nie płacą podatku od dywidendy, tzn. płatnik – spółka wypłacająca potrąca ten podatek przy wypłacie dywidendy, jednak podatnik CIT otrzymujący dywidendę odlicza w pełni tenże potrącony podatek w swojej deklaracji CIT-2.

Podatek dochodowy potrącany jest w dniu dokonania wypłaty dywidendy, bezpośrednio z kwoty dywidendy.

W razie przeznaczenia dochodu na powiększenie kapitału zakładowego lub akcyjnego, a w spółdzielniach funduszu udziałowego spółka-płatnik pobiera zryczałtowany podatek dochodowy w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego o dokonaniu wpisu o podwyższeniu kapitału zakładowego lub akcyjnego, a w spółdzielniach od dnia podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały dotyczącej podwyższenia funduszu udziałowego.

Jeżeli kapitał zakładowy czy akcyjny podwyższany jest z kapitału zapasowego, wówczas kapitał zakładowy (akcyjny) zostaje podwyższony o kwotę pomniejszoną o należny zryczałtowany podatek dochodowy, gdyż równowartość kwot przeznaczonych z kapitałów spółki na podwyższenie kapitału akcyjnego, stanowi dochód udziałowca (akcjonariusza) z tytułu udziału w zysku osoby prawnej, a więc dochód, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Kapitał zapasowy więc ostatecznie zostanie przeznaczony w części na zryczałtowany podatek dochodowy, w części pozostałej zaś – na kapitał zakładowy (akcyjny).

Stawka podatku wynosi 19%.

Spółka wypłacająca dywidendę wpłaca ją na rachunek urzędu skarbowego do 20 dnia miesiąca następnego po pobraniu, składając zarazem deklarację PIT-8A.

Po zakończeniu roku podatkowego – do końca lutego – spółka składa jedynie deklaracje IFT obcym rezydentom podatkowym, natomiast w stosunku do rezydentów polskich nie wystawia już żadnej informacji rocznej (minister nie sporządził wzoru takiej deklaracji, pomimo że ustawa zobowiązuje do jej złożenia).

Dochód z likwidacji i umorzenia: Podatek dochodowy od dochodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu. Dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód faktycznie uzyskany z tego udziału. Powołane przepisy obejmują zatem wszelkie przychody (dochody), jakie powstają w następstwie posiadania przez podatnika prawa do udziału w zyskach innej osoby prawnej. Istotne jest źródło, jakim jest fakt bycia udziałowcem. Wartość otrzymanego przez udziałowca majątku w związku z likwidacją spółki będzie zatem opodatkowana jako dochód z udziału w zysku osoby prawnej.

Majątek spółki w likwidacji, pozostały po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, dzieli się między wspólników. Przy ustalaniu dochodu do opodatkowania wartość otrzymanego przez udziałowca majątku należy pomniejszyć o wartość nominalną dokonanych wpłat lub równowartość wniesionych wkładów niepieniężnych na objęcie udziału.

Wartość przychodów w naturze oblicza się na podstawie przeciętnych cen rynkowych stosowanych w danej miejscowości.

Do dochodów z udziału w zyskach osób prawnych zalicza się również dochody z umorzenia udziałów/akcji.

Wymienione wyżej dochody należy opodatkować na takich zasadach, jak dywidendę.

Dochód osób zagranicznych: udziałowcy – obcy rezydenci podatkowi mogą korzystać ze zwolnień podatkowych albo obniżenia stopy procentowej podatku dochodowego, po przedstawieniu certyfikatu rezydencji podatkowej przed dokonaniem wypłaty. Szczegóły określają każdorazowo umowy w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, zawarte z poszczególnymi państwami.

Rozliczenie roczne: osoby fizyczne nie ujmują dochodów z udziału w zyskach osób prawnych w żadnych rozliczeniu rocznym, w szczególności nie ujmują ich w PIT-38, gdzie wykazywane są dochody kapitałowe innego rodzaju