Wycena aktywów i pasywów cz. II

Wartości niematerialne i prawne

Wartości niematerialnych i prawnych obejmują:

• nabyte przez jednostkę, zaliczone do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
  – autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
  – prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
• know-how;
• nabytą wartość firmy,
• koszty zakończonych prac rozwojowych.

Do wartości niematerialnych i prawnych jednostki zalicza się również wartości niematerialne i prawne (prawa majątkowe) przyjęte przez nią do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony na podstawie umowy. Generalnie do wartości niematerialnych i prawnych mają zastosowanie takie same zasady wyceny jak do środków trwałych. Należy pamiętać, że do wartości niematerialnych i prawnych nie stosuje się pojęcia „ulepszenia”.

Ulepszenie to przedsięwzięcie odnoszące się wyłącznie do środków trwałych. Ponadto należy pamiętać, że amortyzację wartości firmy należy dokonywać metodą liniową. Okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości firmy nie może być dłuższy niż 5 lat. W uzasadnionych przypadkach kierownik jednostki może ten okres wydłużyć do 20 lat. Wydłużenie okresu amortyzacji należy podać w informacji dodatkowej wraz z jego uzasadnieniem. Koszty zakończonych prac rozwojowych zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych mogą być amortyzowane przez okres nie przekraczający 5 lat. Wartości niematerialne i prawne wycenia się, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, według cen nabycia lub kosztów wytworzenia pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Obowiązek dokonywania odpisów z tytułu trwałej utraty wartości dotyczy  także  wartości niematerialnych i prawnych. Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.

Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości niematerialnych i prawnych zalicza się w pełnej ich wysokości do pozostałych kosztów operacyjnych. W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu z tytułu trwałej utraty wartości niematerialnych i prawnych, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzedniego odpisu zwiększa wartości niematerialnych i prawnych, a drugostronnie podlega zaliczeniu do pozostałych przychodów operacyjnych.