Nietypowe formy czasu pracy cz. I

System pracy weekendowej, skrócony tydzień pracy, równoważny czas pracy, przerywany czas pracy, to obok podstawowego systemu czasu pracy nowe systemy czasu pracy, których zadaniem jest przede wszystkim ułatwienie wzajemnych relacji na płaszczyźnie pracodawca pracownik. Artykuł zawiera porady eksperckie oraz stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy w tej materii.

System czasu pracy

System czasu pracy pracodawca określa się w regulaminie pracy. Może on też być uregulowany w układzie zbiorowym pracy. Jeżeli pracodawca w swojej firmie nie wprowadził regulaminu pracy i nie jest objęty układem zbiorowym pracy, to wówczas system czasu pracy określa w obwieszczeniu. Jedynie system weekendowy oraz system skróconego tygodnia pracy stosowane są na wniosek pracownika złożony na piśmie oraz uregulowane są w umowie o pracę zawartej z konkretnym pracownikiem. W ramach podstawowego systemu czasu pracy obowiązują następujące wymogi: w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 4 miesiące nie przekracza on 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Oznacza to, że oprócz niedzieli pracownik ma jeszcze prawo do dodatkowego dnia wolnego od pracy. Najczęściej jest to sobota, jednakże pracodawca ma prawo jako dzień dodatkowy wprowadzić inny dzień tygodnia, a nawet dla poszczególnych pracowników zatrudnionych w tej samej firmie różne dni dodatkowe wolne od pracy.

Okres rozliczeniowy nie przekraczający 6 miesięcy może zostać wprowadzony dla prac wykonywanych w rolnictwie, hodowli oraz przy pilnowaniu mienia. Jeżeli zaś jest to uzasadnione dodatkowo nietypowymi warunkami organizacyjnymi lub technicznymi, które mają wpływ na przebieg procesu pracy, to wówczas okres rozliczeniowy może zostać wydłużony nawet do 12 miesięcy. Nie jest to jednak dopuszczalne przy stosowaniu równoważnego systemu czasu pracy, przy pracach w ruchu ciągłym, a także przy pracach polegających na dozorze urządzeń oraz w razie przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 24 godzin pracownikom zatrudnionym przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób.