Wykorzystywanie cudzych składników majątkowych

Korzystanie przez przedsiębiorców w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej z cudzych składników majątkowych jest rozwiązaniem bardzo popularnym. Umożliwia bowiem bez konieczności nabycia własności określonych maszyn, urządzeń lub nieruchomości ich wykorzystanie do własnych celów gospodarczych.

Używanie bezpłatne jako przychód

Warto pamiętać, że rodzaj umowy łączącej właściciela rzeczy oraz osoby z niej korzystającej rodzi skutki prawne, w tym podatkowe, wywołując określone obowiązki i uprawnienia pojawiające się po obu jej stronach. Dlatego też przed podpisaniem takiej umowy należy się upewnić, jakie konsekwencje rodzi wybrana przez nas umowa.

Najem, dzierżawa, leasing lub inne umowy tego typu, umożliwiające wykorzystywanie w prowadzonej przez przedsiębiorców działalności gospodarczej cudzych składników majątku, to jedne z podstawowych umów funkcjonujących w obrocie gospodarczym. Umowy tego typu zawierane są w celu optymalizacji kosztów działalności gospodarczej, bez konieczności nabywania na własność tych składników majątkowych. W zależności od charakteru umów rodzą one różne skutki podatkowe, zarówno po stronie ich właściciela, jak i po stronie korzystającego.

Nieodpłatne wykorzystywanie przez przedsiębiorcę w działalności gospodarczej składników majątkowych osób trzecich powoduje powstanie przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym. Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zasada ta dotyczy również wartości otrzymanych przez przedsiębiorcę świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Tym samym bezpłatne używanie przez podatnika w prowadzonej działalności gospodarczej określonych składników majątku, np. maszyn i urządzeń lub nieruchomości, powoduje powstanie po jego stronie przychodu, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W zależności od przedmiotu tego nieodpłatnego świadczenia odmiennie ustala się ich wartość pieniężną. Jak wynika z obowiązujących obecnie przepisów, wartość pieniężną świadczeń w naturze określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Gdy przedmiotem świadczenia jest udostępnienie lokalu lub budynku, to jego wartość pieniężną oblicza się według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku.

Natomiast w pozostałych przypadkach wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń rzeczowych ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia. Jednocześnie, gdy świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną na podstawie cen rynkowych, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.

Należy jednak pamiętać, że podatnik nie ustala przychodu z działalności gospodarczej, gdy bezpłatne świadczenie uzyskiwane jest od członka jego rodziny. Dotyczy to osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, m.in. dzieci i wnuków podatnika, jego rodziców, dziadków i rodzeństwa.

Podatek przy odpłatnym użytkowaniu

Przed ustanowieniem prawa użytkowania gruntu należy upewnić się, czy czynność ta odpowiada w swej treści i charakterze ograniczonemu prawu rzeczowemu czy też dzierżawie. Konsekwencją tych ustaleń jest dla użytkującego ewentualna odpowiedzialność za opodatkowanie tej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Należy pamiętać, że czynności cywilnoprawne, w tym ustanowienie prawa użytkowania gruntu, oceniane mogą być pod kątem skutków podatkowych przez organy podatkowe. Organy podatkowe i organy kontroli skarbowej, dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględniają zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Jednocześnie, jeżeli strony, dokonując danej czynności prawnej, ukryją inną czynność prawną, to organy podatkowe i organy kontroli skarbowej mogą wywieść skutki podatkowe z ukrytej czynności prawnej (zob. art. 24a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa; Dz.U. nr 137, poz. 926 z późn. zm.).

Czynności cywilnoprawne, oceniane mogą być pod kątem skutków podatkowych przez organy podatkowe. Organy podatkowe i organy kontroli skarbowej, dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględniają zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Jednocześnie, jeżeli strony, dokonując danej czynności prawnej, ukryją inną czynność prawną, to organy podatkowe i organy kontroli skarbowej mogą wywieść skutki podatkowe z ukrytej czynności prawnej. Problem taki powstać może m.in. przy ocenie skutków podatkowych czynności polegającej na ustanowieniu przez właściciela na rzecz spółki prawa użytkowania gruntu oraz budynków mieszkalnych znajdujących się na tym gruncie, za które spółka zobowiązana jest płacić właścicielowi miesięczny czynsz. Otóż w ocenie Ministerstwa Finansów czynności takiej nie można porównać do cywilistycznej instytucji (co do zasady nieodpłatnego) użytkowania jako ograniczonego prawa rzeczowego (art. 252-284 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.), ponieważ w swym charakterze prawnym zbliżona jest do umowy dzierżawy, uregulowanej w przepisach art. 693-709 k.c.

Oczywiście stanowisko to rodzi dalsze konsekwencje o charakterze prawnopodatkowym. Ustanowienie odpłatnego użytkowania jako ograniczonego prawa rzeczowego, o którym mowa w art. 252-284 k.c., nie jest czynnością wymienioną w art. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 11, poz. 50 z późn. zm.) i jako taka nie podlega opodatkowaniu VAT. Jednocześnie czynność ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym użytkowania nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności, podlega natomiast opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (zob. art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. i) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 86, poz. 959 z późn. zm.).

Kiedy podlega opodatkowaniu?

Jeżeli zatem czynność ustanowienia przez właściciela na rzecz spółki prawa użytkowania gruntu oraz budynków niemieszkalnych, znajdujących się na tym gruncie, za które spółka zobowiązana jest płacić właścicielowi miesięczny czynsz, odpowiada, co do swej treści i charakteru cywilnoprawnego, czynności, o której mowa w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, a żadna ze stron nie jest podatnikiem VAT na podstawie odrębnych przepisów lub nie jest zwolniona z tego podatku, to podlegała ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (zob. pismo Ministerstwa Finansów z 17 czerwca 2003 r. PP1-0602-579a/2003/OP). Natomiast w sytuacji, gdy czynność ustanowienia tego typu prawa użytkowania przez właściciela na rzecz spółki odpowiadałaby, co do swej treści i charakteru cywilnoprawnego, czynności dzierżawy (art. 693- -709 k.c.), a przynajmniej jedna ze stron umowy na podstawie odrębnych przepisów byłaby podatnikiem VAT lub byłaby zwolniona z tego podatku, to oczywiście czynność taka nie podlegałaby opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, gdy czynność tę wykonywałby podatnik VAT, to podlegałaby ona opodatkowaniu VAT. Obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży bowiem na wszystkich stronach czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie obowiązek zapłaty tego podatku ciąży solidarnie na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, będących stronami czynności cywilnoprawnej. Dlatego też organ podatkowy może skutecznie domagać się zapłaty PCC od wszystkich stron czynności cywilnoprawnej.

Konsekwencją tego rozgraniczenia jest ewentualne powstanie odpowiedzialności użytkownika takiej nieruchomości za zobowiązanie podatkowe wynikające z dokonania tej czynności. Obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży bowiem na wszystkich stronach czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie obowiązek zapłaty tego podatku ciąży solidarnie na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, będących stronami czynności cywilnoprawnej. Dlatego też organ podatkowy może skutecznie domagać się zapłaty PCC od wszystkich stron czynności cywilnoprawnej.

Jeżeli jedną ze stron czynności cywilnoprawnej jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek zapłaty podatku ciąży solidarnie na pozostałych stronach tej czynności.

Najemca/dzierżawca w roli podatnika

/>Obok właściciela nieruchomości obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości może dotyczyć także osoby, która korzysta z nieruchomości, np. najemcy. Wśród podatników podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych, jak również użytkownikami wieczystymi gruntów. Jeżeli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym (zob. art. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych; t.j. Dz.U. z 2002 r., nr 9, poz. 84 z późn. zm.). Tym samym obowiązek podatkowy może ciążyć na najemcy nieruchomości. Ponadto do grona podatników podatku od nieruchomości zalicza się posiadaczy nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa lub z innego tytułu prawnego. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której osoba fizyczna posiada lokal mieszkalny niestanowiący odrębnej nieruchomości.

Podatnikiem podatku od nieruchomości jest również posiadacz takiej nieruchomości, której posiadanie nie wynika z tytułu prawnego. Należy jednak pamiętać, że obowiązek podatkowy dotyczący przedmiotów opodatkowania wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, ciąży odpowiednio na jednostkach organizacyjnych Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami lub obiektami budowlanymi. W sytuacji gdy nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania. Obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach. Jeżeli jednak wyodrębniono własność lokali, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku.

Najemca jako podatnik

Ze specyficzną sytuacją będziemy mieli do czynienia w przypadku ustanowienia odrębnej własności lokalu w drodze umowy, na podstawie jednostronnej czynności prawnej, na mocy orzeczenia sądu lub na mocy jednostronnego oświadczenia woli w przypadku gminy. Gmina może wyodrębnić własność lokali nawet wówczas, gdy są to lokale wynajęte, co spowoduje, że dotychczasowy najemca stanie się najemcą lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość i z tego tytułu będzie obowiązany do płacenia podatku od nieruchomości.

Jak wynika z wyjaśnień Ministerstwa Finansów (pismo z 23 kwietnia 2001 r. nr LK-882/LP/01/MS, Biuletyn Skarbowy z 2001 r., nr 3 s. 19), samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu mogą stanowić odrębne nieruchomości. Ustanowienie odrębnej własności lokalu może nastąpić w drodze umowy, na podstawie jednostronnej czynności prawnej i na mocy orzeczenia sądu. Istnieje również możliwość ustanowienia odrębnej własności lokalu na mocy jednostronnego oświadczenia woli właściciela nieruchomości w formie aktu notarialnego. W tym trybie gmina może wyodrębnić własność lokali nawet wówczas, gdy są to lokale wynajęte.

Dotychczasowy najemca staje się wówczas najemcą lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość. Zmienia się jego sytuacja prawna, ponieważ jako najemca nieruchomości lokalowej stanowiącej własność gminy będzie obciążony podatkiem od nieruchomości.

W przypadku gdy nie jest wyodrębniona własność lokali, to obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości spoczywa na gminie, jako na właścicielu całej nieruchomości, a nie na najemcach, jako posiadaczach części nieruchomości.

Podatek od nieruchomości lub opłata targowa

Jeżeli w związku z wynajmowaną nieruchomością, która położona jest na targowisku, najemca jest podatnikiem podatku od nieruchomości, to w związku z handlem w tym miejscu nie podlega on opłacie targowej. Opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach, z wyjątkiem osób, które są podatnikami podatku od nieruchomości, w związku z przedmiotami opodatkowania położonymi na targowiskach.

Targowiskami są wszelkie miejsca, w których prowadzony jest handel – także targowiska pod dachem oraz hale używane do targów, aukcji i wystaw. Dlatego też opłata targowa może być pobierana w każdym miejscu, w którym prowadzony jest handel, w tym w budynkach lub ich częściach, które w rozumieniu rozporządzenia z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie klasyfikacji środków trwałych (Dz. U. nr 112, poz. 1317 z późn. zm.) są halami używanymi do targów, aukcji i wystaw, jeżeli osoby dokonujące w tych miejscach sprzedaży nie są jednocześnie podatnikami podatku od nieruchomości w związku z przedmiotami opodatkowania położonymi na targowisku (pismo Ministerstwa Finansów z 18 marca 2003 r. LK-681/LP/03/AP, Biuletyn Skarbowy z 2003 r. nr 2 s. 14). Jeżeli zatem osoby dokonujące sprzedaży na targowisku są jednocześnie podatnikami podatku od nieruchomości, od przedmiotów opodatkowania, takich jak hale targowe, aukcyjne i wystawowe, a także kioski, boksy itp. znajdujących się na targowisku, to nie pobiera się od nich opłaty targowej od dokonywanej tam sprzedaży.

Jednak fakt, że od przedmiotów opodatkowania położonych na targowisku pobierany jest podatek od nieruchomości, nie oznacza, że od osób tam handlujących nie można pobrać opłaty targowej. Możliwość taka istnieje w sytuacji, gdy podmiot dokonujący sprzedaży nie jest tożsamy z podatnikiem podatku od nieruchomości. To, że od przedmiotów opodatkowania położonych na targowisku pobierany jest podatek od nieruchomości, nie oznacza, że od osób tam handlujących nie można pobrać opłaty targowej. Możliwość taka istnieje w sytuacji, gdy podmiot dokonujący sprzedaży nie jest tożsamy z podatnikiem podatku od nieruchomości.

Jeśli osoby prowadzące handel w obiektach budowlanych (w tym również tymczasowych), stanowiących zgodnie z powołanymi definicjami budynki bądź budowle, nie są podatnikami podatku od nieruchomości od tych przedmiotów opodatkowania, będą podlegały opłacie targowej od dokonywanej sprzedaży.

Należy zaznaczyć, że targowiskami są wszelkie miejsca, w których prowadzony jest handel – także targowiska pod dachem oraz hale używane do targów, aukcji i wystaw.

Definicja targowiska nie obejmuje natomiast innych rodzajów budynków lub ich części, w których też może być prowadzony handel, np. lokali użytkowych w budynkach mieszkalnych (zob. pismo Ministerstwa Finansów z 19 stycznia 2003 r. LK-2434/LP/02/MS, Biuletyn Skarbowy z 2003 r. nr 1 s. 28).

Podatek od środków transportowych

Umowy o charakterze cywilnoprawnym, w tym umowy leasingu, dzierżawy, poddzierżawy bądź najmu, nie stanowią podstawy do przeniesienia obowiązku podatkowego na dzierżawcę czy leasingobiorcę. Obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych, będących właścicielami środków transportowych. Jak właścicieli traktuje się również jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest zarejestrowany (zob. art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych; t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 9, poz. 84 z późn. zm.).

Jeżeli jednak środek transportowy stanowi współwłasność dwóch lub więcej osób fizycznych lub prawnych, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach. Natomiast w sytuacji zmiany właściciela zarejestrowanego środka transportowego obowiązek podatkowy ciąży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności.

Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany, a w przypadku nabycia środka transportowego zarejestrowanego od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty. Jednocześnie obowiązek ten wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został wyrejestrowany.

Treść wyżej wymienionych przepisów jednoznacznie wskazuje na majątkowy charakter podatku od środków transportowych, bowiem obowiązek podatkowy w tym podatku spoczywa na właścicielu pojazdu, a nie na posiadaczu zależnym. Tym samym umowy o charakterze cywilnoprawnym (umowa leasingu, dzierżawy, poddzierżawy, najmu bądź użyczenia) nie stanowią podstawy do przeniesienia obowiązku podatkowego na przykład z osoby wydzierżawiającej na dzierżawcę albo z leasingodawcy na osobę leasingobiorcy (zob. pismo Ministerstwa Finansów z 13 marca 2000 r. nr LK-LM/108/JS/00).

Koszty uzyskania przychodu

Wśród podstawowych wydatków ponoszonych przez najemcę lub dzierżawcę, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodu, znajdować się mogą oprócz kwot płaconego przez niego czynszu umownego również wydatki dotyczące obciążającego go podatku od nieruchomości lub opłat za wieczyste użytkowanie gruntów. Przy ustalaniu wydatków, które mogą zostać zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodu, podstawowe zastosowanie ma zasada, zgodnie z którą kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów. Wyjątkiem są te koszty, które zostały wymienione przez ustawodawcę jako wyłączone z kosztów uzyskania przychodu (zob. art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm., oraz art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych; t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Przykładowo wśród kosztów najemcy lub dzierżawcy znaleźć się mogą wydatki dotyczące np. podatku od wynajmowanej lub dzierżawionej nieruchomości. Jednak w takiej sytuacji na najemcy lub podatniku musi ciążyć obowiązek podatkowy w zakresie podatku dotyczącego tej nieruchomości. Wśród kosztów tych pojawić się może również opłata za wieczyste użytkowanie gruntów, jak i odpisy amortyzacyjne dotyczące leasingowanego środka trwałego, jeżeli umowa leasingu przewiduje, że korzystający dokonuje takich odpisów.

Inwestycje w obcych środkach trwałych

Najemca, jak również dzierżawca, mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne dotyczące własnych inwestycji w obcych środkach trwałych, np. w wynajmowanym lokalu użytkowym. Inwestycje te dotyczyć mogą np. urządzenia wnętrza wynajmowanego lokalu, adaptacji znajdujących się w nim pomieszczeń na własne ściśle określone potrzeby związane z działalnością gospodarczą. Pamiętajmy, że amortyzacji podlegają niezależnie od przewidywanego okresu używania przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych (art. 22a ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Należy zaznaczyć, że amortyzacji nie podlegają m.in. składniki majątku (środki trwałe), które nie są używane na skutek zaprzestania działalności, w której te składniki były używane. W tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności.

Stawki amortyzacyjne

Podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych przez siebie do używania inwestycji w obcych środkach trwałych (art. 22j ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Należy jednak pamiętać, że dla inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat. Natomiast dla innych inwestycji w obcych środkach trwałych okres amortyzacji ustala się według bardziej zróżnicowanych zasad.

Otóż, gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł, okres ten nie może być krótszy niż 24 miesiące. Gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł, to okres ten nie może być krótszy niż 36 miesięcy. W pozostałych sytuacjach okres ten wynosi minimum 60 miesięcy. Zasady te dotyczą środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, tj. kotłów i maszyn energetycznych, maszyn, urządzeń i aparatów ogólnego zastosowania, specjalistycznych maszyn, urządzeń i aparatów, urządzeń technicznych, a także narzędzi, przyrządów, ruchomości i wyposażenia.

Natomiast dla środków transportu, w tym samochodów osobowych, okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy. Dotyczy to każdego samochodu, który nie posiada homologacji producenta lub importera wymaganej dla samochodów innych niż osobowe oraz którego dopuszczalna ładowność nie przekracza 500 kg.

Należy pamiętać, że kosztem uzyskania przychodów nie są odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku lub darowizny, jeżeli:

• nabycie to nie stanowi przychodu w naturze;
• dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego;
• nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.

Dotyczy to również odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oddanych do nieodpłatnego używania (z wyjątkiem nieruchomości) za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania (art. 23 ust. 1 pkt 45a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Amortyzacji nie podlegają m.in. składniki majątku (środki trwałe), które nie są używane na skutek zaprzestania działalności, w której te składniki były używane. W tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności.

Leasingobiorca amortyzuje

Wśród podmiotów uprawnionych do amortyzacji używanych przez siebie środków trwałych znajdują się również leasingobiorcy. Otóż, amortyzacji podlegają niezależnie od przewidywanego okresu używania składniki majątku, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy leasingu, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami albo uprawnionymi do korzystania z tych wartości. W tej sytuacji umowa ta musi zawierać postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych będzie dokonywał korzystający. Dotyczy to umów nazwanych w kodeksie cywilnym, a także każdej innej umowy, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty, które nie podlegają amortyzacji.

Należy pamiętać, że leasing jest szczególną formą finansowania inwestycji umożliwiającą przedsiębiorstwu uzyskanie potrzebnych dóbr w drodze dogodnych warunków. Warunki te nie są spełniane w przypadku zaliczenia w koszty uzyskania przychodu rat leasingowych i nabycia przedmiotu leasingu za bardzo niską cenę przez właściciela przedsiębiorstwa dla celów prywatnych.

Paweł Sankowski