Czy pracodawca ma prawo zmusić do przejścia na system trójzmianowy?

Jestem wdową, która ma na wychowaniu dwoje dzieci w wieku 6 i 8 lat. Pracodawca chcę, abym pracowała na trzy zmiany. Czy ma prawo zmusić mnie do tego? W mojej sytuacji praca na jedną zmianę jest dla mnie najwygodniejsza. Mam i drugie pytanie. Wypełnialiśmy w pracy wnioski o ponowne rozliczenie z chorobowego z trzech ostatnich lat. Czy należy mi się rozliczenie po moim zmarłym mężu, jeśli pracował razem ze mną trzy lata temu, a potem poszedł na rentę, ponieważ poważnie zachorował? Dzieci i ja dostajemy rentę rodzinną po mężu z ZUS-u.

Nie ma w prawie pracy przepisu nakazującego ulgowe traktowanie pracownicy samotnie wychowującej dzieci w wieku 6 do 8 lat, będące w pełni sprawnymi osobami. Mimo to pracodawca powinien wziąć pod uwagę warunki matki samotnie wychowującej dzieci. Może warto byłoby zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy o indywidualną pomoc i interwencję u pracodawcy. Być może po rozmowie z przedstawicielem urzędu szef zmieni swoje stanowisko w sprawie pracy zmianowej.

Art. 148 k.p. stanowi, że w systemach i rozkładach czasu pracy, o których mowa w art. 135-138, 143 i 144, czas pracy:

• pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia,
  pracownic w ciąży,
• pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia, bez ich zgody

nie może przekraczać 8 godzin. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru jego czasu pracy.

Zatem art. 148 ma charakter ochronny, określonych grup pracowników w wymiarze przekraczającym 8 godzin na dobę, co ma miejsce w równoważnym czasie pracy we wszystkich jego odmianach, w czasie pracy w ruchu ciągłym lub przy pracach, które nie mogą być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności, w czasie pracy w skróconym tygodniu pracy lub czasie pracy weekendowej.

Pracownica powinna otrzymać kwoty pieniężne z rozliczenia chorobowego po zmarłym mężu na mocy wyroku TK 85/5/A/2008 z dnia 24 czerwca 2008 r. (sygn. akt SK 16/06). Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, należy uwzględnić składniki wynagrodzenia, od których jest odprowadzona składka na ubezpieczenie chorobowe, z wyłączeniem składników, do których pracownik zachowuje prawo za okres pobierania zasiłku.

Więcej: Wyrównywanie zasiłków w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego

Podstawa prawna: Ustawa – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)

Przemysław Gogojewicz