Czy zmiana adresu siedziby może firmy być powodem rozwiązania umowy bez wypowiedzenia?

Czy zmiana miejsca zamieszkania o 400 km może być powodem rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony? Ani w umowie, ani w oddzielnym uzgodnieniu nie został określony sposób jej wcześniejszego rozwiązania. Czy można i na jakiej zasadzie wcześniej ją rozwiązać?

Pracownik może rozwiązać umowę ze swoim pracodawcą. Może to jednak zrobić jedynie za pomocą porozumienia stron, przy założeniu, że pracodawca zgodzi się, aby rozwiązać stosunek pracy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 4 listopada 2004 r. (I PK 653/2003), nie ma przeszkód prawnych do rozwiązania umowy o pracę w drodze porozumienia stron z ustaleniem daty ustania stosunku pracy, nawet znacznie późniejszej niż data zawarcia porozumienia.

Innym możliwym rozwiązaniem jest złożenie przez pracownika wypowiedzenia warunków pracy przy zachowaniu okresu wypowiedzenia. Problem w tym, że ustawodawca uregulował tylko jednostronną możliwość zmiany warunków pracy lub płacy – w konsekwencji takie „wypowiedzenie” po stronie pracownika traktować należałoby jako wniosek o zmianę – na zasadzie porozumienia stron lub jako definitywne wypowiedzenie umowy o pracę (choć w praktyce pracownik nie występuje przecież o wypowiedzenie pracy, więc jako wykładnię – bardziej wydaje się właściwą ta pierwsza). Brak reakcji na takie pismo ze strony pracodawcy nie może oznaczać, że pracodawca przyjął wypowiedzenie warunków pracy. Samoczynne wykonywanie innych czynności (wskazanych w takim wypowiedzeniu przedstawionym pracodawcy) będzie wystąpieniem przeciw pracodawcy (w konsekwencji – kary pracownicze, odszkodowanie, wypowiedzenie). Tym samym jest to metoda niekodeksowa i będzie skuteczna tylko w przypadku, gdy pracodawca zaakceptuje (w ramach porozumienia stron) zaistniały wniosek o zmianę. Jeszcze innym i niepolecanym rozwiązaniem jest porzucenie przez pracownika pracy. Pracownik musi liczyć się z konsekwencjami wynikającymi z tego czynu – pracodawca może wystąpić do sądu, z żądaniem odszkodowania z tytułu porzucenia pracy.

W wyroku z 29 kwietnia 2005 r. (III PK 2/05, M.P.Pr. 2005/6/142), Sąd Najwyższy orzekł, że pracownik, który niezgodnie z prawem rozstaje się z pracodawcą, musi liczyć się z zapłatą odszkodowania.

Warto podkreślić, że pracownik może wypowiedzieć w każdej chwili umowę o pracę nawet gdy ma do czynienia z sumiennym pracodawcą. Jest to niezbywalne prawo pracownika warunkowane swobodą w doborze pracodawcy poszukiwaniem wciąż wydajniejszych rozwiązań dla własnej działalności.

Podstawa prawna: Ustawa – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Piotr Szulczewski