Leasing operacyjny i finansowy w MSR nr 17

MSR, czyli Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 17 tyczy się wszystkich umów leasingowych z wyjątkiem tych, które podlegają powszechnie stosowanym szczegółowym przepisom sektorowym, czyli umów leasingowych dotyczących poszukiwania lub wykorzystywania zasobów naturalnych, takich jak ropa naftowa, gaz ziemny, drewno, metale oraz innych praw związanych z minerałami oraz niektórych umów licencyjnych.

MSR nr 17 dzieli leasing na dwa rodzaje:

• leasing operacyjny;
• leasing finansowy.

Leasing operacyjny

MSR definiuje leasing operacyjny jako umowę leasingową nie będącą umową leasingu finansowego.

Prościej mówiąc umowa jest klasyfikowana, zgodnie ze standardem jako leasing operacyjny, jeśli nie następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i korzyści z tytułu posiadania przedmiotu leasingu.

MSR nr 17 wymaga w przypadku leasingu operacyjnego ujawnienia następujących informacji:

• łącznej wartości opłat leasingowych w strukturze czasowej (do roku, 1-5 lat, ponad 5 lat);
• sumy przyszłych opłat subleasingowych;
• ujęcia opłat leasingowych i subleasingowych w kosztach i przychodach okresu;
• ogólnego opisu ważniejszych postanowień zawartych umów, w tym:

  – podstawy ustalania warunkowych opłat leasingowych;

  – istnienia przedłużenia umowy;

  – warunków przedłużenia umowy lub wykorzystania możliwości zakupu
  istnienia i warunków klauzul dotyczących indeksacji ceny oraz ograniczeń wynikających z umowy leasingowej.

W przypadku leasingu operacyjnego opłaty leasingowe są ujmowane systematycznie, w sposób odzwierciedlający rozłożenie w czasie korzyści czerpanych przez użytkownika, nawet wówczas, gdy opłaty leasingowe są wnoszone według harmonogramu rozliczania nie odpowiadającego tej metodzie. Zwykle odpowiednie jest zastosowanie metody liniowej.

Jednak w przypadku leasingu nieruchomości mogą pojawić się dwie sytuacje, w których harmonogram rozliczania opłat leasingowych jest niezgodny z rozkładem czasowym korzyści czerpanych przez użytkownika.

Jedna z sytuacji,  to zastosowanie zachęty do zawarcia umowy leasingowej w postaci przerwy w opłatach leasingowych i odwrotnej prowizji. Druga, to zachęta związane z pokryciem kosztów zwolnionej nieruchomości. Dodatkowo zgodnie z MSR nr 32 powinny zostać ujawnione informacje pozwalające lepiej zrozumieć charakter zobowiązań, jak również ryzyka (kursowe, stóp procentowych itp.).

Leasing finansowy

Umowa leasingowa może zostać zaklasyfikowana jako leasing finansowy, jeżeli następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i korzyści z tytułu posiadanego przedmiotu leasingu.

To, czy dana umowa zostanie zaklasyfikowana jako umowa leasingu finansowego zależy od treści ekonomicznej całej transakcji, a nie na jej formie prawnej.

Oznacza, to tyle, że większe znaczenie przywiązuje się do cech, które mają w praktyce efekt komercyjny.

Przepisy zawarte w MSR 17 wymagają spełnienia wymogów określonych przez MSR nr 32 (jest to Międzynarodowy Standard Rachunkowości dotyczący Instrumentów Finansowych, ich ujawniania i prezentacji), czyli ujawnienia informacji pozwalających lepiej zrozumieć charakter zobowiązań, jak również ryzyka (informacje kursowe, stóp procentowych itp.).

MSR nr 17 wymaga również ujawnienia m.in. następujących informacji:

• wartości bilansowej netto dla każdej grupy aktywów;
• uzgodnienia różnicy pomiędzy kwotą opłat leasingowych, a ich wartością bieżącą,
  łącznej kwoty minimalnych opłat leasingowych na dzień bilansowy oraz ich wartości bieżącej, płatnych do roku, 1-5 lat i powyżej 5 lat;
• ogólnego opisu ważniejszych postanowień zawartych umów, w tym: podstawy ustalania warunkowych opłat leasingowych, istnienia i warunków przedłużania umowy lub wykorzystania możliwości zakupu oraz postanowień dotyczących możliwości podwyższenia ceny oraz ograniczeń wynikających z postanowień umowy leasingowej;

czyli tego, co ujawnia się również w przypadku leasingu operacyjnego.

Zgodnie z MSR nr 17 należy traktować składniki aktywów użytkowane w ramach leasingu finansowego, jak składniki aktywów należące do leasingobiorcy. W związku z tym amortyzacja naliczana ma być zgodnie z zasadami określonymi w MSR nr 4 i MSR nr 16. oznacza to, że zasady amortyzacji powinny być zgodne z zasadami stosowanymi dla własnych składników aktywów.

W sytuacji, kiedy istnieje wystarczająca pewność, że leasingobiorca uzyska tytuł własności do składnika aktywów będącego przedmiotem leasingu pod koniec okresu leasingu, to wówczas ten składnik aktywów powinien być amortyzowany przez przewidywany okres jego posiadania i użytkowania.

Natomiast w innych przypadkach składnik aktywów należy w pełni zamortyzować przez okres leasingu, z zastrzeżeniem, iż nie przekracza on okresu użytkowania.