Nietypowe formy czasu pracy cz. I
Zmiana systemu czasu pracy na wniosek pracownika
Pracodawca nie narusza przepisów, proponując nowo przyjmowanym pracownikom, że zatrudni ich tylko w piątki, soboty, niedziele oraz święta. Z określoną w taki sposób ofertą zatrudnienia ma prawo wystąpić. Jeżeli po wstępnych negocjacjach z pracownikiem co do sposobu zatrudnienia go odnośnie do tej osoby zostanie przyjęty weekendowy system czasu pracy, to nawet wówczas pracownik powinien wystąpić z wnioskiem na piśmie o ustalenie dla niego takiego systemu.
Wniosek pracownika o zmianę systemu czasu pracy bądź o zatrudnienie go w weekendowym systemie czasu pracy może zostać napisany przez niego nawet odręcznie, nie wymaga zachowania żadnej specjalnej formy. Nie musi też być sporządzony na przeznaczonym do tego formularzu. Przepisy kodeksu pracy nie określają też jakie elementy powinien zawierać. Naszym zdaniem jednak pracownik powinien sprecyzować w nim w sposób konkretny i zrozumiały swoje oczekiwania co do nowego systemu czasu pracy, w którym chciałby zostać zatrudniony.
Pracownik nie musi uzasadniać, z jakiego powodu prosi o zmianę systemu czasu pracy, a także, dlaczego wybiera zaproponowany przez siebie system. Pisemny wniosek pracownika pracodawca przechowuje w jego aktach osobowych w części B. Z wnioskiem o zatrudnienie w systemie pracy weekendowej może też wystąpić pracownik, który już jest zatrudniony w firmie w innym systemie czasu pracy . W takiej sytuacji pracownik składa wniosek na piśmie o zmianę systemu czasu pracy i proponuje, w jaki sposób w nowym systemie chciałby ją świadczyć: przez ile dni w tygodniu, w które dni i przez ile godzin dziennie. Może nawet zaproponować, że w poszczególnych dniach będzie pracował przez inną liczbę godzin. Powinien też zaproponować długość trwania okresu rozliczeniowego.
Pracodawca nie ma obowiązku uwzględnić złożonego wniosku. Może odmówić i nie zmienić pracownikowi dotychczasowego systemu czasu pracy bądź też rozpocząć z nim negocjacje odnośnie do warunków zatrudnienia na przykład liczby godzin dziennie, przez które świadczona byłaby praca w poszczególne dni.
Pytanie 2:
Pracodawca zaproponował mi pracę w systemie weekendowym. Czy może w regulaminie pracy zapisać to jako mój obowiązek. Czy w tej sprawie będę miał coś do powiedzenia?
Zasadą jest, że systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy (jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników) albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy (a więc zatrudnia mniej niż 20 pracowników).
Wyjątek od tej zasady, w kwestii stosowania systemów czasu pracy, dotyczy:
- systemu skróconego tygodnia pracy (art. 143 k.p.),
- systemu pracy weekendowej (art. 144 k.p.).
W obu przypadkach zastosowanie wobec pracownika wymienionych systemów czasu pracy jest możliwe wyłącznie na pisemny wniosek pracownika. Pracodawca nie ma zatem możliwości podjęcia samodzielnej decyzji i polecenia pracownikowi wykonywania pracy w systemie skróconego tygodnia pracy lub w systemie pracy weekendowej. Może natomiast nie przychylić się do wniosku pracownika zainteresowanego wykonywaniem pracy w jednym z tych systemów czasu pracy. Jeżeli jednak dojdzie do uwzględnienia wniosku pracownika, warunki stosowania systemu skróconego tygodnia pracy lub systemu pracy weekendowej powinny być przedmiotem umowy o pracę z zainteresowanym pracownikiem. Ustalenia przyjęte w umowie o pracę nie mogą oczywiście naruszać norm ustawowych. W obu przypadkach przepisy ograniczają dobowy wymiar czasu pracy do 12 godzin, przewidują maksymalnie 1-miesięczny okres rozliczeniowy czasu pracy, zaś w odniesieniu do systemu pracy weekendowej wskazują dni, które mogą być dla pracownika dniami roboczymi.
