Ochrona przedemerytalna

Do końca 2003 roku pracodawca nie mógł wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakowało nie więcej niż dwa lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwiał mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Od 1 stycznia br. nastąpiła zmiana przepisu i pracodawca nie mógł wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, jeśli brakowało mu nie więcej niż dwa lata do nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Taka regulacja dawała pracownikom podwójną ochronę (tj. dwa lata przed nabyciem prawa do wcześniejszej emerytury, a także dwa lata przed nabyciem prawa do zwykłej emerytury). Wobec tego od stycznia do końca maja br. z zakazu wypowiadania umowy o pracę korzystali także pracownicy uprawnieni do tzw. wcześniejszych emerytur.

Komu przysługuje ochrona

Ustawa z 30 kwietnia br. o świadczeniach przedemerytalnych zmieniła art. 39 kodeksu pracy. Od 1 czerwca tego roku pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Przez wiek emerytalny należy rozumieć 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Wynika to z ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wobec tego ochronie podlegają kobiety w wieku 56-60 lat i mężczyźni w wieku 61-65 lat.

Nie są uprawnione do ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę osoby mogące przejść na tzw. wcześniejszą emeryturę, czyli pracownicy cztery lata przed osiągnięciem wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę na podstawie art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszącego 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Wiek ten nie jest wiekiem emerytalnym. 
 
Niektórzy pracownicy mają ustanowiony wiek emerytalny na niższym poziomie. Wiek emerytalny pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (określony w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze), wynosi 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. W takiej sytuacji ochrona przysługuje w okresie 4 lat przed osiągnięciem tego wieku.
 
Zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownikowi w tzw. wieku przedemerytalnym nie oznacza, że pracodawca w żaden inny sposób nie może rozstać się z pracownikiem. W okresie ochronnym można rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron lub bez wypowiedzenia z przyczyn zawinionych lub niezawinionych przez pracownika (art. 52 k.p i 53 k.p), jeśli zajdą okoliczności upoważniające go do rozwiązania umowy o pracę w tym trybie.

Podstawa prawna: Kodeks pracy  Dz.U.04.240.2407