Plusy i minusy podatku liniowego

Jednym z najciekawszych rozwiązań nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest możliwość wyboru przez przedsiębiorcę opodatkowania za pomocą 19-proc. podatku liniowego. Nie wszystkim jednak to uprawnienie przysługuje i nie dla wszystkich jest opłacalne.

Jeśli się zdecydujesz, złóż oświadczenie!

Podstawową formą opodatkowania są zasady ogólne, co oznacza rozliczanie się z uwzględnieniem skali podatkowej. W zależności od wysokości osiąganych dochodów podatnicy odprowadzają do urzędu skarbowego 19-, 30- bądź 40-proc. podatek. Przedsiębiorcy mogą dokonać wyboru pomiędzy opodatkowaniem na dotychczasowych zasadach a liniową stawką w wysokości 19 proc. Jednak przed podjęciem decyzji o wyborze formy opodatkowania należy przeprowadzić symulację przewidywanych obciążeń podatkowych.

Podatnicy, którzy zdecydują się na liniową stawkę, muszą złożyć oświadczenie w tej sprawie (właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego) do 20 stycznia roku podatkowego, a jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego – do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Komu wolno, a komu nie?

Nie wszystkim podatnikom przysługuje prawo do zastosowania podatku liniowego. Ustawodawca wprowadza bowiem tutaj bardzo istotne ograniczenie dla osób, które są zatrudnione na podstawie stosunku pracy i w związku z nowymi regulacjami mają zamiar przejść na tzw. samozatrudnienie. Przejście na „własny rozrachunek” może bowiem przynieść znaczne oszczędności zarówno pracodawcy (który nie opłaca już składek na ubezpieczenia społeczne za pracownika), jak i pracownikowi (składki na ubezpieczenia społeczne od minimalnej podstawy wymiaru, możliwość obniżenia przychodu o koszty jego uzyskania).

Podatnik, który założy własne przedsiębiorstwo i świadczy usługi na rzecz byłego pracodawcy, traci prawo do opodatkowania według stawki liniowej. Ścisła interpretacja nowych regulacji nasuwa wniosek, iż wystawienie nawet jednej faktury dla byłego pracodawcy powoduje utratę prawa do liniowego rozliczenia.

Ograniczenie będzie miało zastosowanie również wtedy, gdy działalność wykonywana będzie w formie spółki niemającej osobowości prawnej (spółki cywilnej, spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki partnerskiej, spółki komandytowo-akcyjnej) – w sytuacji gdy co najmniej jeden ze wspólników wykonywał w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności spółki. Ograniczenie nie będzie dotyczyło podatników związanych z kontrahentem umową-zleceniem bądź umową o dzieło.

Menedżerowie zwolnieni

Warto wspomnieć, iż możliwość wyboru nowej formy opodatkowania nie dotyczy menedżerów, ponieważ przychody ze świadczenia usług menedżerskich zostały wyraźnie zakwalifikowane do działalności wykonywanej osobiście (nawet wtedy, gdy umowy zawierane są w ramach prowadzonej działalności gospodarczej). Tak więc przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich bądź umów o podobnym charakterze zaliczane są zawsze do działalności wykonywanej osobiście.

Koniec przywilejów

Wybór 19-proc. liniowego podatku jest równoznaczny z rezygnacją z wielu podatkowych przywilejów. Powoduje to, iż ewentualne zyski z tytułu opłacania podatku w stałej wysokości mogą wcale nie być większe niż w przypadku rozliczania się na zasadach ogólnych. Przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na tę formę opodatkowania, nie będą mogli skorzystać z możliwości wspólnego opodatkowania z małżonkiem oraz preferencyjnego opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci. Tracą także prawo do ulg podatkowych, z wyjątkiem możliwości odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Ponadto podatek liniowy oznacza, iż od osiągniętego dochodu trzeba będzie płacić 19 proc. już bez pomniejszania o tzw. kwotę wolną. Tak więc osiągnięcie nawet minimalnego dochodu powoduje obowiązek zapłaty 19-proc. podatku. Wszystko to powoduje, iż pozornie korzystniejsze opodatkowanie według stawki liniowej może spowodować w końcowym rezultacie konieczność zapłacenia wyższego podatku.

Co zatem zrobić?

Reasumując, przed wyborem nowej formy opodatkowania należy koniecznie przeprowadzić symulację przewidywanych obciążeń podatkowych. Nie sposób przy tym określić uniwersalnej metody dla wszystkich podatników, ponieważ każdy przypadek będzie odmienny – uzależniony od struktury i wysokości dochodów podatnika (i jego małżonka) oraz możliwości korzystania z ulg. Niewątpliwie podatek liniowy jest korzystny dla osób osiągających wysokie dochody (mieszczące się w drugim bądź trzecim przedziale skali podatkowej) i niekorzystających ze wspólnego rozliczenia oraz ulg podatkowych. Należy jednak pamiętać, iż zdecydowana większość przedsiębiorców i tak rozlicza się według stawki 19 proc., przez co nowe rozwiązania nie zapewniają im znaczących korzyści.

Paweł Sankowski