Prawo bardziej stanowczo po stronie wierzyciela

Dotychczasowe przekonanie o większej ochronie prawnej dłużników od wierzycieli upowszechnione zostało przede wszystkim za sprawą trwających zbyt długo postępowań sądowych i egzekucyjnych, które sprzyjać mogły celowemu wyzbyciu się lub ukryciu majątku przez dłużnika, jak również stawały się bezskuteczne wobec jego faktycznie pogorszonej w czasie kondycji finansowej.

Za rewolucję w tym względzie należy uznać…

lutową nowelizację procedury cywilnej, która nie tylko przyspieszyła znacząco bieg postępowań służących odzyskiwaniu należności, ale przede wszystkim rozszerzyła wachlarz możliwości zabezpieczających majątek dłużnika.

Przedstawiamy poniżej niektóre spośród wprowadzonych w tym zakresie udogodnień.

Postępowanie zabezpieczające

Przepisy postępowania zabezpieczającego służyć mają obronie interesów wierzyciela (uprawnionego) i zagwarantować mu zaspokojenie swojego roszczenia przez dłużnika (obowiązanego) bez względu na to, kiedy w sprawie o odzyskanie należności zapadnie prawomocny wyrok. Należy zwrócić uwagę na fakt podniesienia rangi postępowania zabezpieczającego, ponieważ w znowelizowanym kodeksie postępowania cywilnego zostało ono wydzielone do odrębnej, Części drugiej kpc.

Zabezpieczenia udziela sąd na wniosek każdej ze stron postępowania i może mieć ono miejsce przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Kodeks postępowania cywilnego określa dwie przesłanki udzielenia zabezpieczenia. Są to uprawdopodobnienie roszczenia i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Uprawdopodobnienie może być przeprowadzone przez sąd przy pomocy środków dowodowych lub innych, jakie sąd uzna za właściwe, zaś interes prawny oznacza taki stan rzeczy, w którym brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Przepisy regulujące termin rozpoznania wniosku w trybie bezzwłocznym (art. 737 kpc), nie dłuższym niż tygodniowym od momentu wpłynięcia wniosku, a w sytuacjach wymagających rozpoznania wniosku na rozprawie – w terminie miesięcznym, mają co prawda charakter instrukcyjny, ale miejmy nadzieję, że i mobilizujący dla sądów.

Podmiot występujący o zastosowanie zabezpieczenia musi tak przygotować wniosek, aby spełniał on wszelkie wymogi formalne określone w art. 736 kpc Wniosek nie odpowiadający tym wymogom podlega zwrotowi bez wzywania do uzupełnienia braków. Zabezpieczeniu podlegają nie tylko roszczenia pieniężne, które następować mogą między innymi przez: zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego; obciążenie nieruchomości hipoteką przymusową; ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości nie posiadającej księgi wieczystej; ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem, albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią, ale również niepieniężne (np. wydanie rzeczy, opróżnienie lokalu, wydanie dokumentu itp.), w których przypadku sąd może udzielić zabezpieczenia wg uznania i stosownie do okoliczności, również wykorzystując sposoby zabezpieczania roszczeń pieniężnych.