Projekt obywatelski teraz możliwy również w instytucjach UE

W niedzielę wchodzą w życie przepisy Traktatu Lizbońskiego wprowadzające Europejską Inicjatywę Obywatelską. Co najmniej milion obywateli z minimum 7 krajów UE może zaproponować zmiany w prawie unijnym. Tematyka dowolna, choć Komisja Europejska wyłączyła kilka zagadnień, m.in. aborcję i politykę obronną.

– 1 kwietnia wchodzi Europejska Inicjatywa Obywatelska. Jest to narzędzie skierowane do obywateli po to, żeby mieli wpływ na to, co dzieje się w UE. Ta inicjatywa ma sprawić, że pewne projekty i pomysły zostaną zasygnalizowane i podjęte przez Komisję Europejską – mówi Anna Radwan, prezes Fundacji Schumana.

I jednocześnie dodaje, że to nie będzie łatwy proces. Niezbędna jest dobra znajomość prawa i przepisów.

– Trzeba się do tego porządnie przygotować, przeczytać wszystkie rozporządzenia dotyczące tej inicjatywy, zebrać grono międzynarodowe siedmiu państw członkowskich, zebrać milion podpisów – wymienia Anna Radwan.

Liczbę ważnych głosów muszą potwierdzić właściwe organy w krajach członkowskich. Określono również minimalną ilość podpisów przypadającą na dany kraj. Jeśli Polska będzie chciała uczestniczyć w inicjatywie. potrzebne będzie 37,5 tys. podpisów. Dodatkowo akcji tej powinna towarzyszyć kampania informacyjna prowadzona we wszystkich krajach pomysłodawców projektu. Należy się również upewnić, czy dziedzina, w której chcemy zmieniać prawo, należy do kompetencji instytucji unijnych. Mile widziane będą projekty z zakresu ochrony konsumenta, ochrony środowiska czy danych osobowych.

– Są pewne obszary, którymi Komisja Europejska się nie zajmuje, np. kwestie związane z aborcją, kwestie noszenia burek. Jeżeli nie mamy pewności, że pewna inicjatywa pasuje do kompetencji, czy ona zostanie podjęta, myślę że warto to skonsultować z prawnikami, a przede wszystkim warto przeczytać rozporządzenie – podkreśla prezes Fundacji Schumana.

Komisja Europejska ma 3 miesiące na analizę inicjatywy i podjęcie odpowiednich działań w celu jej wdrożenia, o ile projekt nie zostanie odrzucony. W opinii Anny Radwan zgłaszając inicjatywę nie mamy pewności, czy prawo w tym zakresie rzeczywiście zostanie zmienione. Jednak wprowadzi ona debatę o danym problemie na poziom europejski.

– To jest rodzaj wskazówki dla KE, dla instytucji unijnych, że w tym zakresie coś powinna zmienić – dodaje Anna Radwan.

Pierwsze projekty już się pojawiły.

– To jest np. inicjatywa europejskich katolików nawołująca do niedzieli wolnej od pracy. Jest również inicjatywa związana ze zdrowym trybem życia, np. inicjatywa powołania Europejskiego Dnia Walki z Otyłością – wymienia prezes Fundacji Schumana.

Według Anny Radwan Europejska Inicjatywa Obywatelska to bardzo ważny projekt, jednak skomplikowane procedury i wysokie koszty mogą skutecznie zniechęcić mieszkańców do wzięcia w nim udziału. Nie ma pewności, czy polskie prawo zostało przystosowane do wdrożenia EIO.