Sankcje ZUS – wnioskowanie o ogłoszenie upadłości płatnika oraz zabezpieczenie na jego majątku

W przypadku dłuższego zalegania z płaceniem składek, odsetek za zwłokę, opłat dodatkowych itp. wobec ZUS oraz wobec innych zaległości wobec innych wierzycieli zgodnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej o prawie upadłościowym, każdy z wierzycieli może żądać ogłoszenia upadłości dłużnika nie płacącego zobowiązania. Określone są także jednostki, wobec których nie można ogłosić upadłości. Są to m. in. państwowe i komunalne jednostki organizacyjne (chyba że ustawa wyłącza odpowiedzialność Skarbu Państwa i gminy za ich zobowiązania), kasy chorych oraz instytucje i organizacje utworzone w drodze ustawy.

Hipoteka

Zgodnie z art. 26 i 27 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należności z zaległych składek mogą być zabezpieczane na majątku dłużnika poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego. Doręczenie dłużnikowi dokumentu ustanowienia wysokości należności jest podstawą dla ustanowienia hipoteki. Hipoteka powstaje w momencie dokonania wpisu w księdze wieczystej. Jeżeli dla nieruchomości nie jest prowadzona taka księga, zabezpieczenie dokonywane jest poprzez złożenie wniosku o wpis do zbioru dokumentów. W takim przypadku ZUS ma prawo wystąpić z wnioskiem o założenie księgi wieczystej.

Przedmiotem hipoteki przymusowej może być także prócz nieruchomości dłużnika:

• część ułamkowa nieruchomości, jeśli stanowi udział dłużnika;
• użytkowanie wieczyste budynków i innych urządzeń znajdujących się na użytkowanym terenie, stanowiące własność użytkownika wieczystego;
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego;
• prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej;
• wierzytelność zabezpieczona hipoteką.

Zastaw skarbowy

W zakres sankcji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wchodzi także ustanowienie zastawu skarbowego. Jest to zgodne z art. 41 Ordynacji podatkowej. zastaw ten może zostać ustanowiony na:

• wszystkich rzeczach ruchomych stanowiących własność dłużnika, które służą mu do prowadzenia działalności gospodarczej lub wykonywania wolnego zawodu
  na zbywalnych prawach majątkowych związanych z prowadzoną działalnością;
• innych rzeczach ruchomych będących własnością dłużnika oraz nie będących przedmiotem hipoteki zbywalnych prawach majątkowych, jeśli wartość poszczególnych rzeczy lub praw równa jest co najmniej kwocie minimalnej określonej przez ministra finansów w drodze obwieszczenia.

O wpisie do rejestru o zastawie skarbowym decyduje ZUS. W decyzji tej określa wysokość należności, wysokość zaległości oraz odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania dłużnika z tytułu składek.