Spadek z dobrodziejstwem inwentarza – czy to się opłaca?

Mój ojciec zmarł 31 maja 2015 roku, a wcześniej zaciągnął z mamą duży kredyt. Do spłacenia pozostało ponad 35 tys. zł. Kredyt nie był ubezpieczony. Byłam u prawnika, który powiedział mi, że to spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Czy nam się opłaca spisać to? 30 czerwca będziemy mieli u notariusza sprawę spadkowa po ojcu i mama z bratem chcą się zrzec tych części po ojcu i zapisać na mnie. Jakie są plusy i minusy takiego rozwiązania dla mnie?

Zadane pytanie obejmuje w istocie wiele zagadnień. W pierwszej kolejności chciałbym zaznaczyć, że przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza tyle, że taki spadkodawca odpowiada za długi całym swoim majątkiem, ale tylko do wysokości wartości pozostawionego przez spadkodawcę majątku spadkowego. Spadkobierca bowiem może:

• przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste),
• przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź
• spadek odrzucić.

Oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca powinien złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy. Brak złożenia takiego oświadczenia obecnie oznacza, iż nastąpiło przyjęcie spadku wprost. Jeżeli jednak jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli tylko Pani miałaby w całości nabyć spadek po ojcu z dobrodziejstwem inwentarza, wtedy odpowiada Pani za dług ojca w wysokości 35.000,00 zł, ale tylko do wysokości wartości majątku, jaki zostawił po sobie. Konieczne w takim przypadku jest sporządzenie spisu inwentarza, w którym komornik określi jaki majątek zostawił po sobie ojciec, a także określi wartość długów, jakie w skład spadku weszły.

Osobną kwestią pozostaje fakt, że jeżeli kredyt był zaciągnięty wspólnie z mamą, tak jak Pani pisze, to kredyt ten nie przestaje istnieć i Pani mama nadal powinna go spłacać.

Wspomina także Pani o tym, że u notariusza ma nastąpić zrzeczenie się spadku ze strony mamy i brata na Panią. Formalnie rzec biorąc do chwili stwierdzenia nabycia praw do spadku mama i brat nie mogą się zrzec spadku na Pani rzecz. Mogą co najwyżej spadek odrzucić. Odrzucenie spadku polega na przyjęciu fikcji, że osoba spadek odrzucająca jest traktowana tak jakby zmarła, a więc w jej miejsce wchodzą jej spadkobiercy. Jeżeli Pani brat ma dzieci, to po odrzuceniu przez niego spadku, część przypadającą na niego odziedziczą właśnie one, a jedyną możliwością uniknięcia tego jest odrzucenie spadku przez dorosłe dzieci, a w przypadku niepełnoletnich wystąpienie do sądu o udzielenie zgody na odrzucenie spadku za nie.

Przekazanie przez mamę i brata udziałów w spadku na pani rzecz może nastąpić po stwierdzeniu nabycia spadku (przed sądem albo notariuszem), a następnie dokonania działu spadku w taki sposób, iż mama oraz brat przekażą swoje udziały w spadku na Pani rzecz pod warunkiem dokonania przez Panią spłaty albo bez dokonania spłaty. Po podzieleniu spadku, spadkobiercy odpowiadają proporcjonalnie do swojego udziału w masie spadku. Jeśli tylko Pani nabędzie całość spadku, także Pani za całość długów będzie ponosiła odpowiedzialność.

Ponieważ nie podała Pani szczegółowych informacji na temat okoliczności sprawy, nie mogę ocenić jakie rozwiązanie jest dla Pani najkorzystniejsze. Jeżeli mimo wyjaśnień ma Pani nadal wątpliwość bardzo zalecam ponowny kontakt z profesjonalnym pełnomocnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym.

adw. Łukasz Wieszczeczyński Tabędzka – Wieszczeczyński – Zagierska www.adwokaci-twz.pl

Podstawa prawna:

Art. 1012 – 1046 – ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( tj. Dz. U. z 2014 r. poz. 121, ze zm.)