Zwolnione od opodatkowanie świadczenia pracownicze – odszkodowania

Istnieje możliwość uzyskania zwolnienia od opodatkowania z tytułu podatku dochodowego w przypadku odszkodowań wypłacanych osobom fizycznym z uwzględnieniem podstawie przepisów prawa administracyjnego, prawa cywilnego i na podstawie innych ustaw.

Co z odszkodowaniami?

Od dnia 1 stycznia 2003 r. zwolnione od podatku dochodowego są otrzymane przez podatnika odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Nie dotyczy to jednak wszystkich typów odszkodowań.

Obecnie, zwolnienie nie ma zastosowania m.in. do:

• odszkodowań uzyskiwanych przez pracowników z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, której wypowiedzenie, a w konsekwencji wypłata odszkodowania, nastąpiły z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy (zob. art. 361 par. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, czyli DzU. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późniejszą zmianą);
• odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartej umowy (np. odszkodowań – odpraw – wypłacanych według postanowień ponad zakładowych układów zbiorowych pracy lub pakietów socjalnych;
• odszkodowań wynikających z umowy (ugody) w związku z niewykonaniem (niedotrzymaniem) postanowień umowy;
• odpraw wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy;
• odpraw dla funkcjonariuszy pozostających w stosunku służbowym z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia stosunku służbowego;
• odszkodowań dla funkcjonariuszy pozostających w stosunku służbowym z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia stosunku służbowego;
• jednorazowych odszkodowań wypłacanych żołnierzom zwalnianym z zawodowej służby wojskowej, na wniosek których został skrócony okres wypowiedzenia (odszkodowania te są wypłacane w wysokości jednomiesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego na ostatnio zajmowanym stanowisku, za każdy miesiąc skrócenia okresu wypowiedzenia.

Postępowanie to winno toczy się stosownie do art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001-2006).

Mimo, że nie są to odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę (żołnierze pozostają w stosunku służbowym, a nie stosunku pracy), to podlegają one opodatkowaniu. Podstawą prawną dla takich zabiegów jest obowiązujący od 1 stycznia 2002 r. art. 41 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z tą regułą, od odszkodowań tych pobierany jest zryczałtowany podatek w wysokości 20 % przychodu. Do jego poboru zobowiązany jest organ wojskowy dokonujący wypłaty odszkodowania.