Dodatkowe zobowiązania podatkowe

Ochrona podatnika przed sankcjami

Podatnik korzystać może jednak z pewnego rodzaju ochrony przed dodatkowym zobowiązaniem podatkowym. Zgodnie z art. 109 ust. 7 ustawy, przepisów „sankcyjnych” nie stosuje się:

• jeżeli  przed   dniem   wszczęcia   kontroli  przez   naczelnika   urzędu   skarbowego
  lub organ kontroli skarbowej podatnik dokonał odpowiedniej zmiany deklaracji
  podatkowej oraz wpłacił do urzędu skarbowego kwotę wynikającą ze  zmiany
  deklaracji podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
• w przypadku gdy zaniżenie zobowiązania podatkowego, zawyżenie kwoty różnicy
  podatku lub kwoty zwrotu podatku naliczonego wiąże się z nieujęciem podatku
  należnego w rozliczeniu za dany okres z tytułu dostawy lub świadczenia usługi,
  od której podatek należny został ujęty w poprzednim okresie rozliczeniowym.

Pewnego rodzaju zabezpieczenie podatników przed ustalaniem dodatkowego zobowiązania podatkowego stanowi również – przynajmniej teoretycznie – przepis art. 107 ustawy o VAT. W myśl art. 107 ustawy, podatnik wystawiający fakturę, na pisemne żądanie nabywcy towaru lub usługi obowiązany jest w terminie 14 dni do udostępnienia do wglądu oryginału lub uwierzytelnionego notarialnie odpisu potwierdzenia zgłoszenia rejestracyjnego, a także pisemnego potwierdzenia złożenia deklaracji podatkowej, w której została ujęta faktura.

Zabezpieczenie interesów nabywców w świetle tego przepisu jest jednak stosunkowo niewielkie, w porównaniu do możliwych konsekwencji finansowych, w przypadku zakwestionowania prawa do odliczenia znacznych kwot podatku naliczonego. Ustawodawca chroni bowiem podatników wyłącznie przed ustaleniem dodatkowego zobowiązania podatkowego, w przypadku gdy nabywca odliczy podatek naliczony z faktury, wobec której podjęto procedurę określoną w art. 107, a która to faktura – w świetle przepisu § 14 ust. 2 rozporządzenia w sprawie VAT – nie może stanowić podstawy do odliczenia podatku naliczonego.

Brak wymiaru sankcji dotyczy sytuacji, w której nabywca zwrócił się do sprzedającego z żądaniem, o którym mowa w art. 107 ustawy o VAT i w określonym terminie informacji takich nie uzyskał. Ochrona przed sankcją dotyczy jednak wyłącznie przypadku gdy o braku takich informacji podatnik powiadomi urząd skarbowy przed złożeniem deklaracji za okres, w którym ujęta powinna zostać faktura, której dotyczy procedura określona w art. 107.

W związku z powyższym przepis art. 107 w praktyce jedynie pozornie chroni nabywców towarów i usług. Nawet jeżeli sprzedawca udostępni na żądanie nabywcy informacje, o których mowa w art. 107 ustawy o VAT, to i tak nabywca nie może nabrać pewności, że w kwocie podatku należnego, jaką podatnik wykazał w deklaracji mieści się akurat kwota wynikająca z faktury, o którą pyta nabywca. Sprawdzanie kontrahentów zasadniczo więc polega wyłącznie na sprawdzeniu, czy są oni zarejestrowanymi podatnikami VAT.