Międzyzakładowe programy emerytalne

Ustawa o pracowniczych programach emerytalnych stanowi wykładnię prawa związanego z tymi właśnie zagadnieniami. A jej art. 3 stwierdza, że pracowniczy program emerytalny stanowią zakładowe umowy emerytalne, pracownicze umowy emerytalne oraz umowy z zakładami albo towarzystwami ubezpieczeń, umowy z funduszami inwestycyjnymi bądź statuty pracowniczych funduszy emerytalnych.

Program między zakładami

Taki program może być również stanowiony poprzez umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, pod warunkiem, iż pracodawcy, w celu zaoferowania pracownikom programu emerytalnego, zawarł umowę o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, w których ustalił formę pracowniczego programu wraz z warunkami, które zaoferowane są w zakładowych umowach emerytalnych.

Wszystkie wymienione wyżej zakładowe umowy emerytalne i inne stanowią pracowniczy program emerytalny, gdy określają warunki gromadzenia środków ze składek, przeznaczonych do wypłat w wieku emerytalnym lub w przypadku uzyskania uprawnień do świadczeń rentowych z tytułu niezdolności do pracy, spełniające kryteria ustalone w ustawie.

Zgodnie z art. 9 wspomnianej wyżej ustawy pracodawcy mogą zawierać umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym w celu zaoferowania pracownikom programu emerytalnego. W umowach tych są zobowiązani do ustalenia formy pracowniczego programu wraz z warunkami, które zaoferują w zakładowych umowach emerytalnych. Umowy te musza być zgodne z przepisami art. 10 ust. 2 oraz przepisami zawartymi w art. 14 ust. 3 zdanie drugie. Czyli muszą spełniać następujące warunki:

• przystąpienie pracodawcy do umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym nie zwalnia z obowiązku zawarcia zakładowej umowy emerytalnej (art. 10 ust. 2);
• zakładowa umowa emerytalna, w sytuacji gdy ustala realizację programu przez pracowniczy fundusz emerytalny, powinna określać również warunki utworzenia pracowniczego towarzystwa emerytalnego prowadzącego fundusz oraz warunki i zasady, o których mowa w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Zakładowa umowa emerytalna ustalająca realizację programu w formie pracowniczego funduszu emerytalnego podlega dołączeniu do wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie pracowniczego towarzystwa emerytalnego, o którym mowa w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a w przypadku przystąpienia do zarejestrowanej umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym w formie pracowniczego funduszu emerytalnego podlega dołączeniu do wniosku o wydanie zezwolenia na objęcie lub nabycie akcji pracowniczego towarzystwa emerytalnego (art. 14 ust. 3).

Co, gdy jedna ze stron nie może?

Może się zdarzyć sytuacja, w której jedna ze stron umowy międzyzakładowej (chodzi o pracodawców) nie będzie mogła z różnych względów prowadzić swej działalności.

Wówczas pracodawcy mogą się zobowiązać, że w przypadku:

• upadłości jednego z nich,
• likwidacji,
• zbycia przedsiębiorstwa,
• podziału przedsiębiorstwa,
• połączenia przedsiębiorstw,

pozostali będą nadal prowadzić program emerytalny dla pracowników przedsiębiorstwa dotychczas objętego programem, o ile nowy pracodawca do niego przystąpi.

Warunkiem prowadzenia w dalszym ciągu, po sytuacjach wymienionych powyżej, międzyzakładowego programu emerytalnego jest zapewnienia przez dotychczasowego pracodawcę obsługi i zarządu środków zgromadzonych na rachunkach pracowników przedsiębiorstwa dotychczas objętego programem, do czasu ich wypłaty, wypłaty transferowej bądź też zwrotu wniesionych składek.

Przystąpienie pracodawcy do umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym

Zgodnie z art. 10 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych pracodawcy związani umową wspólnego międzyzakładowego programu emerytalnego mogą (na wniosek innego pracodawcy akceptującego warunki umowy i programu) zgodzić się na przystąpienie jego do umowy i objąć programem, o ile pracodawca we właściwym trybie przyjmie warunki programu.

Jak już zostało wspomniane, nie zwalnia go to z obowiązku zawarcia zakładowej umowy emerytalnej. Zakładowa umowa emerytalna wskazuje istniejący pracowniczy fundusz emerytalny, kiedy zdarzy się sytuacja przystąpienia do zarejestrowanej umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym w formie pracowniczego funduszu emerytalnego.

Równoległe prowadzenie różnych form pracowniczego programu emerytalnego

Zgodnie z art. 11 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych dopuszczalne jest prowadzenie równolegle różnych form pracowniczego programu emerytalnego.

Pracownicze programy emerytalne mogą przyjmować następujące formy:

• pracowniczego funduszu emerytalnego;
• umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego;
• umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń;
• umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników z towarzystwem ubezpieczeń, na podstawie której pracownicy staną się jego członkami.

Możliwość prowadzenia różnych form pracowniczego programu emerytalnego jest dozwolona w przypadkach, gdy pracodawca nabywa przedsiębiorstwo lub zorganizowaną jego część (zakład) wraz z przejęciem zobowiązań z zakładowej umowy emerytalnej, umów z funduszami inwestycyjnymi, zakładami lub towarzystwami ubezpieczeń albo nabyciem akcji w pracowniczym towarzystwie emerytalnym bądź następuje połączenie pracodawców prowadzących pracownicze programy emerytalne.

Jednak taka sytuacja nie może trwać w nieskończoność i zgodnie z prawem w terminie 3 lat od dnia nabycia bądź połączenia, pracodawca powinien zapewnić zmianę zakładowych umów emerytalnych oraz umów z funduszami inwestycyjnymi, towarzystwami albo zakładami ubezpieczeń lub połączenie towarzystw emerytalnych bądź przejęcie funduszu emerytalnego przez jedno z towarzystw i likwidację drugiego.

W zmianie tej chodzi o zaoferowanie pracownikom jednej formy pracowniczego programu emerytalnego.