Non Profit: Związek zawodowy – Jak założyć

Jak założyć związek zawodowy

Związek zawodowy powstaje z mocy uchwały o jego utworzeniu, podjętej przez co najmniej 10 osób uprawnionych do tworzenia związków zawodowych. Osoby, które podjęły uchwałę o utworzeniu związku zawodowego, uchwalają statut i wybierają komitet założycielski w liczbie od 3 do 7 osób.

Zamiar utworzenia organizacji związkowej nie usprawiedliwia przerwania wykonywania pracy bez zgody pracodawcy, lecz może być jedną z przesłanek oceny stopnia winy pracowników naruszających podstawowy obowiązek wykonywania pracy.

Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami. Osobom wykonującym pracę nakładczą przysługuje prawo wstępowania do związków zawodowych działających w zakładzie pracy, z którym nawiązały umowę o pracę nakładczą (nie mogą ich tworzyć). Przejście tych osób na emeryturę nie pozbawia ich prawa przynależności i wstępowania do związków zawodowych. Bezrobotni zachowują czlonkostwo w związku zawodowym, mogą nawet do nich wstępować, jeżeli statut tak wskazuje.

Bardzo ważną zasadą jest, że nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej. W szczególności nie może to być warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu oraz awansowania pracownika

Statut związku zawodowego określa w szczególności:

• nazwę związku,
• siedzibę związku,
• terytorialny i podmiotowy zakres działania,
• cele i zadania związku oraz sposoby i formy ich realizacji,
• zasady nabywania i utraty członkostwa,
• prawa i obowiązki członków,
• strukturę organizacyjną związku ze wskazaniem, które z jednostek organizacyjnych związku mają osobowość prawną,
• sposób reprezentowania związku oraz osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań majątkowych w imieniu związku,
• organy związku, tryb ich wyboru i odwołania, zakres ich kompetencji oraz okres kadencji,
• źródła finansowania działalności związku oraz sposób ustanawiania składek członkowskich,
• zasady uchwalania i zmian statutu,
• sposób rozwiązania związku i likwidacji jego majątku.

Związek zawodowy ma swobodę w określaniu swej nazwy, z tym że przyjęta nazwa powinna dostatecznie identyfikować ten związek w obrocie prawnym i społecznym, w szczególności aby dostatecznie odróżniała go od innych związków zawodowych.

Związek zawodowy podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) i z dniem rejestracji nabywa osobowość prawną, lecz jeżeli komitet założycielski nie złoży w terminie 30 dni od dnia założenia związku wniosku o rejestrację, uchwała o utworzeniu związku traci moc. Członek komitetu założycielskiego związku zawodowego traci ochronę przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy, w razie niezłożenia przez ten komitet, w terminie 30 dni od dnia utworzenia związku, wniosku o jego rejestrację. To samo dotyczy sytuacji, gdy wniosek został złożony, lecz wskutek nieuzupełnienia braków formalnych, został przez Sąd Rejestrowy zwrócony

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wyboru organów  statutowych związku dokonać wraz z wyborem komitetu założycielskiego, czy później, ale jeszcze przed rejestracją związku w KRS.

Związek zawodowy zawiadamia niezwłocznie właściwy sąd o zmianie statutu. Zmiana wchodzi w życie z upływem 14 dni od dnia zawiadomienia, jeżeli sąd nie zgłosił wcześniej zastrzeżeń co do jej zgodności z prawem. W razie zgłoszenia zastrzeżeń sąd zawiadamia o nich związek zawodowy i wyznacza rozprawę dla ich rozpatrzenia w terminie 30 dni od dnia zawiadomienia przez związek o zmianie statutu.

Sąd wykreśla z kolei związek zawodowy z rejestru, gdy:

• wskazany w statucie organ podjął uchwałę o rozwiązaniu związku,
• zakład pracy, w którym dotychczas działał związek zawodowy, został wykreślony z właściwego rejestru z powodu likwidacji lub upadłości tego zakładu albo jego przekształcenia organizacyjno-prawnego, uniemożliwiającego kontynuowanie działalności tego związku,
• liczba członków związku utrzymuje się poniżej 10 przez okres dłuższy niż 3 miesiące.

Ww. okoliczności sąd stwierdza z urzędu lub na wniosek związku zawodowego.

Postępowanie w sprawach rejestracji jest wolne od opłat sądowych. Sprawy dotyczące rejestracji związku, zmian czy wykreślenia sąd rozpatruje w terminie 14 dni.