Sprzedaż alkoholu w hurcie i detalu

Często zakładając działalność gospodarczą w sektorze spożywczym (hurtownie, sklepy, bary) czy konsumpcyjnym (restauracje, puby) stoimy przed dylematem, czy wprowadzić do sprzedaży alkohol czy też nie. Dylemat wynika głównie z powodu wysokiej ceny, jaką zobowiązaniu jesteśmy płacić za zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych.

Regulacje prawne

Uchwalona 30 sierpnia 2002 roku nowelizacja ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wprowadziła kilka istotnych zmian, również co do wielkości opłat, zarówno tych dla hurtowników, jak i dla detalistów.

W założeniu ustawodawcy uchwalone zmiany mają ożywić gospodarkę i sprzyjać rozwojowi małych i średnich przedsiębiorstw. W nowych przepisach sprecyzowano kilka istotnych dla przedsiębiorców definicji.

Po pierwsze, sprecyzowano pojęcie „wydzielonego stoiska”, bowiem dotychczas zawiłe przepisy dawały zbyt wiele powodów do nieporozumień i mandatów. W myśl art. 2 pkt 6 ustawy „wydzielone stoisko” to stoisko „oddzielone od pozostałej powierzchni punktu sprzedaży, ciąg handlowy lub lada, zamknięte własną kasą fiskalną, rejestrującą prowadzoną sprzedaż”. Natomiast art. 21 pkt 8 ustawy sprecyzował ważne przy rocznych opłatach pojęcie „wartość sprzedaży”, od której przekroczenia należało obliczać dodatkowe opłaty. Wcześniej brak jasności budził wątpliwości co do tego, czy należy za podstawę obliczeń przyjmować wartość brutto czy netto.

W myśl przepisów „wartość sprzedaży” to kwota należna sprzedawcy za sprzedane napoje alkoholowe, z uwzględnieniem podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Ponadto przy okazji dodano definicję sklepu branżowego ze sprzedażą napojów alkoholowych. Zgodnie z art. 2 pkt 9 jest to placówka, w której łączna wartość sprzedaży napojów alkoholowych stanowi nie mniej niż 70 % wartości sprzedaży ogółu towarów w tym punkcie. Ustawa określiła również nowe opłaty za zezwolenia na sprzedaż alkoholu.

W art. 9 pkt. 1-4 ustalono następujące opłaty dla obrotu hurtowego napojami alkoholowymi: – opłatę w wysokości 4000 zł ustalono za zezwolenie dla przedsiębiorców hurtowych, którzy występują o zezwolenie po raz pierwszy, oraz dla tych, których wartość sprzedaży w roku poprzedzającym wygaśnięcie zezwolenia nie przekroczyła 1 000 000 zł, – opłatę w wysokości równej 0,4 % (z zaokrągleniem do 100 zł) wartości sprzedaży ustalono dla przedsiębiorców, których wartość sprzedaży hurtowej w roku poprzedzającym przekroczyła 1 000 000 zł.

Zezwolnie ministra powyżej 18%

Należy podkreślić, że w myśl tejże ustawy obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości powyżej 18 % alkoholu może być prowadzony tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Natomiast zezwolenia na obrót hurtowy napojami o zawartości do 18 % alkoholu wydaje marszałek województwa.

Za zezwolenia oraz duplikaty zezwoleń również pobierane są opłaty. Opłaty należy wnosić na rachunek organu zezwalającego, po złożeniu pisemnego oświadczenia o wartości sprzedaży hurtowej napojów alkoholowych w ostatnim roku kalendarzowym. Wartość sprzedaży hurtowej napojów alkoholowych należy obliczać oddzielnie dla każdego rodzaju tych napojów, czyli do 4,5 % zawartości alkoholu i piwa, do 18 i ponad 18 % zawartości alkoholu. Uległy zmianie również opłaty za detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych. Nadal jednak należy je wpłacać do kas gmin. Ustalono opłaty w wysokości: – 525 zł na sprzedaż napojów o zawartości 4,5 % alkoholu oraz piwa, – 525 zł za sprzedaż napojów o zawartości powyżej 4,5 do 18 % alkoholu, – 2100 zł za sprzedaż napojów o zawartości powyżej 18 % alkoholu.

Zastrzeżono jednak, że opłatę w wysokości 525 zł będą wnosili w pierwszym roku przedsiębiorcy rozpoczynający swoją działalność, bez względu na zawartość procentową sprzedawanych napojów.

Ponadto corocznie do dnia 31 stycznia należy złożyć w gminie oświadczenie o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych. Na tej podstawie obliczana będzie opłata za przekroczenie limitów. Do tej pory opłatę za przekroczenie limitów sprzedaży piwa, wina i wódki sumowało się, co było niekorzystne dla małych sklepów, restauracji i barów, oraz dla tych, którzy specjalizowali się w sprzedaży napojów niskoprocentowych.

Wraz z nowelizacją ustalono następujące opłaty: 

•  przy przekroczeniu pułapu 37 500 zł dla napojów alkoholowych do 4,5 % oraz piwa – w wysokości 1,4 % ogólnej wartości sprzedaży tych napojów w roku poprzednim;
• przy przekroczeniu pułapu 37 500 zł dla napojów alkoholowych od 4,5 do 18 % – w wysokości 1,4 % ogólnej wartości sprzedaży tych napojów w roku poprzednim;
• przy przekroczeniu pułapu 77 000 zł dla napojów alkoholowych powyżej 18 % – w wysokości 2,7 % ogólnej wartości sprzedaży tych napojów w roku poprzednim.

Należy zaznaczyć, że nieprzekroczenie powyższych kwot oznacza, że gmina powinna pobrać stawki podstawowe: 525 zł, 525 zł i 2100 zł. Ponadto podobnie jak w hurcie, także i przy obliczaniu wartości sprzedaży detalicznej należy obrót obliczać oddzielnie dla każdego rodzaju napoju.

Opłata w ratach

Nowym, niemalże najważniejszym rozwiązaniem (zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorców) jest wprowadzenie możliwości podzielenia rocznej opłaty za zezwolenie na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych na trzy równe raty, płatne w trzech terminach: – do 31 stycznia, – do 31 maja – do 30 września danego roku kalendarzowego.

Ważne jest również i to, że do czasu wprowadzenia nowelizacji w życie za wydane zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych należało uiszczać opłatę skarbową w wysokości 833 zł. Teraz w myśl art. 11 ust. 10 ustawy wyraźnie zaznacza się, że zezwolenia nie podlegają opłacie skarbowej. Mimo braku opłat zezwolenie trzeba posiadać i w przypadku sprzedaży detalicznej należy uzyskać je od wójta (burmistrza czy prezydenta miasta), właściwego ze względu na lokalizację punktu sprzedaży. Podobnie jak w hurcie zezwolenia są wydawane oddzielnie dla poszczególnych rodzajów napojów.
Zezwolenie zostanie wydane ubiegającemu się o nie po uzyskaniu pozytywnej opinii gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Zezwolenia wydaje się na czas określony. Zezwolenie na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych jest wydawane na czas oznaczony, nie krótszy niż 4 lata, a w przypadku napojów przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży (sklepy) – nie krótszy niż 2 lata. O liczbie punktów sprzedaży napojów alkoholowych i ich rozmieszczeniu decyduje gmina.

Wniosek w gminie

Jednak mimo wprowadzonych zmian nadal ubiegając się o zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych trzeba składać wiele dokumentów, co niewątpliwie zwiększa koszty rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Ponadto obowiązujące teraz przepisy wymagają składania dodatkowych danych o przedsiębiorcy. W myśl znowelizowanej ustawy wniosek składany w gminie powinien zawierać:

• oznaczenie rodzaju zezwolenia;
• oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę, adres, w przypadku ustanowienia pełnomocników ich imiona, nazwiska i adresy zamieszkania;
• numer w rejestrze przedsiębiorców lub ewidencji działalności gospodarczej;
• przedmiot działalności gospodarczej;
• adres punktu sprzedaży;
• adres punktu składowania napojów alkoholowych (magazynu dystrybucyjnego).

Ponadto do wniosku o wydanie zezwolenia należy dołączyć:

• zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub odpis z rejestru przedsiębiorców;
• dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do lokalu stanowiącego punkt sprzedaży napojów alkoholowych;
• pisemną zgodę właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku, jeżeli punkt będzie zlokalizowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym;
• decyzję właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, potwierdzającą spełnienie warunków sanitarnych przez punkt sprzedaży.

Ponadto w myśl przepisów sprzedawca napojów alkoholowych powinien spełniać kilka ważnych dla otrzymania zezwolenia wymogów. Między innymi powinien:

• zaopatrywać się wyłącznie u hurtowników posiadających odpowiednie zezwolenia;
• posiadać tytuł prawny do korzystania z lokalu stanowiącego punkt sprzedaży;
• regularnie, w terminie 14 dni, zgłaszać w gminie wszelkie zmiany dotyczące stanu faktycznego i prawnego swojego przedsiębiorstwa;
• wykonywać działalność gospodarczą w zakresie objętym zezwoleniem tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu.

Cofnięcie zezwoleń Otrzymanie zezwolenie nie oznacza, że możemy bezkarnie go używać. Istnieje wiele przypadków, w których odpowiedni organ, który wcześniej takiego zezwolenia nam udzielił, może nam je zabrać.

Zezwolenie mogą zabrać

W myśl obowiązujących przepisów organ, który udzielił zezwolenia na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych, może cofnąć zezwolenie między innymi w następujących przypadkach:

• prowadzenia obrotu napojami alkoholowymi nieoznaczonymi znakami skarbowymi akcyzy oraz pochodzącymi z nielegalnych źródeł;
• zaopatrywania się u producentów nieposiadających odpowiednich zezwoleń na obrót hurtowy, popełnienia przestępstwa, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przez osobę odpowiedzialną za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie;
• przedstawiania fałszywych danych w oświadczeniu o wartości sprzedaży w roku ubiegłym;
• zlecania przez przedsiębiorcę, na podstawie umów, prowadzenia obrotu hurtowego napojami alkoholowymi innym przedsiębiorcom;
• zalegania przez przedsiębiorcę z zapłatą podatków i opłat wynikających z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, q powtarzającego się zakłócania porządku publicznego w miejscu obrotu.

Natomiast detaliczni sprzedawcy alkoholu mogą utracić swe zezwolenie między innymi z następujących powodów:

• sprzedając lub podając napoje alkoholowe osobom nieletnim, nietrzeźwym, na kredyt lub pod zastaw;
• handlując alkoholem z nielegalnych źródeł, przedstawiając fałszywe dane w oświadczeniu o wartości sprzedaży w ubiegłym roku;
• z powodu powtarzającego się co najmniej dwukrotnie, w okresie 6 miesięcy w miejscu sprzedaży lub najbliższej okolicy, zakłócania porządku w związku ze sprzedażą alkoholu przez dany punkt, gdy prowadzący ten punkt nie powiadamia organów powołanych do ochrony porządku publicznego.